Bóg Borowił-Leszy

Bóg Lesze http://slowianskibestiariusz.pl/sklep/koszulki-slowianskie/9-koszulka-leszy.html

Duch Boru Borowił, Świętobor – Zosim Ławrientiew

Borowił-Leszy – ©® by Slovianskie Slovo

Bóg Leszy syn Czarnogłowa i Białobogi

Boriwił

http://drakonaria.com/slowianskie-opowiesci-leszy,423.html

Bóg Borowił-Lesze-Leszy

Leszy

---

Borowił syn Czarnogłowa i Białobogi. Pan Puszczy i Władca Grubego Zwierza. Opiekun boru (szczególnie iglastego) oraz dużych zwierząt leśnych. Jest Panem Puszczy i Władcą Grubego Zwierza, posiadającym Kielich-Trąbitę z wielkiego turzego rogu i berło sosnowe zwieńczone wielką czarowną szyszką oraz trzema kłami białego lisa (Berłoszysz). Mieni się go Borowiłem-Darzborem, Borowiłem-Borzychem i Borowiłem-Srogim. Pomagają mu bogunowie Laskowce. Borowił nosi ciemnozieloną szatę. Jego żona-siostra, Borana (Lesza), jest czczona pod mianami Leszy-Borany, Borany-Wiły i Borany-Pomiany. Jest ona Panią Kniei, Władczynią Drzew i posługuje się berłem dębowym z poczwórnym złotym żołędziem i czterema złotymi listkami. Berło lo nazywa się Cztero-żołędnym lub Złolodębym. Jej pomocnicami są boginki zwane Wiłami. Borana ma suknie w barwach jaskrawozielonych.

---

---

---

BOROWIŁ

Ród: Wiłowie

---

Zajmowany krąg:
Czwarty krąg

---

Pochodzenie:
Dzięgle-Działowie, syn Czarnogłowa i Białobogi

---

Rodzeństwo:
Żona-siostra Lesza-Borana

---

Dzieci, potomkowie:
Boruta syn Borany i Borowiła-Leszego,
Rokita syn Borany i Borowiła

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Borowił-Darzbor, Borowił-Borzych i Borowił-Srogi

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Pan Puszczy i Władca Grubego Zwierza

---

Funkcje, zakres działania:
Opiekun boru (szczególnie iglastego) oraz dużych zwierząt leśnych

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Kielich-Trąbita z Wielkiego Turzego Rogu i Berło Sosnowe zwieńczone Wielką Czarowną Szyszką i Trzema Kitami Białego Lisa. Ma ciemnozielone szaty

---

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

Patron dla:
…

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Laskowce (Gajowce, Laskowiki, Leszy, Borowce, Puszczewiki, Lisowiki)

---

Romanse:
…

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
…

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

---

BOROWIŁ

---

Miano Borowił, ukształtowane dwuczłonowo, oznacza zarówno „ten, który bór uwił – uczynił”, jak i „ten, który bór zamieszkuje” (owitat’ – zamieszkiwać). Pierwszy człon bor poza znaczeniem bór – iglasta, pierwotna puszcza, zawiera również takie sensy, jak bara – torf, błoto (borowina), ber – ostry, kolczasty (brona), bor – walczący (borbiący), borba – walka (bróc), borykający się – zwalczający, zaboroło – ostróg, palisada (podkreślające dodatkowo męskość bóstwa), baru (litew.) – łajać, kłócić się, ale i borysz – korzyść, pokój, ugoda. Także z rdzenia bor wywodzą się nazwy: barszcz (borszcz) – potrawa, zupa (polewka) i roślina, z której ją robiono, boroszno –mąka (skąd pochodzi nazwanie drugiego rodzaju barszczu, białego, opartego na ukiszonej mące). Wypiekano również chleb ofiarny, zwany borysem. Pierwotnie był to specjalny chleb ofiarny poświęcony Borowiłom, robiony z mąki umielonej z ziarna leśnych traw zbożowych, dzikiego jęczmienia lub innych leśnych zbóż. Z czasem nazwa przeszła na chleb wysokiej jakości, pieczony ze zwykłej mąki, ale odróżniany wyraźnie od chleba zwykłego – czeladnego. Uroczyste jedzenie tego chleba w obrzędzie Jościa było symbolicznym spożywaniem ciała Borowiła i Borany. O świętości i mitycznych odniesieniach rdzenia bor świadczy zachowane na Łużycach archaiczne nazwanie Bożego Ciała Broszną. Miano Borowiła przechowały stare kroniki.

Miano Darzbor ma pierwszy człon identyczny jak w imieniu Dażboga, darz – darujący, dawca, a jednocześnie jasny, świetlisty (od dag – jaśnieć, płonąć, co często określa istoty boskie i niebiańskie, jako pochodzące wprost od Swąta – Światła Świata). Może też znaczyć darzący w walce, w łowach (od borba, borc). Bór sprzyja prowadzeniu walki, jest schronieniem wyrzutków, także świętym miejscem wojowników w Zaświatach (Boski Rajec – Bór Walecznych w Raju Welańskim). Zwraca uwagę związek z określeniem borć (barć) – leśne miejsce dające miód, i burt-burtnik – czarownik mieszkający w borze, a także burtowanie – sposób wróżenia oparty na patyczkach, źdźbłach traw i ziół, polegający na obrotach–obracaniu nimi.

Miano Borzych oddaje znaczenia: silny, krzepki, młody (orzy – jarzy – jary – bodry), jurny, płodny, waleczny, twardy i pełny, odradzający (orzech).Istnieje bliski związek bor z brać we wszyskich znaczeniach tego słowa: birać – nieść, zabierać – zajmować, rozbierać – obnażać, rozkładać, branka – wyłap do niewoli, a jednocześnie wybranie, zbir – napastnik, złodziej, zbiór – plon, ubiór – odzienie, zbór – gromada, zebranie (np. kapłanów lub bogów), zbór – danina, zabór – rozbój. Wszystkie te pojęcia związane są z pierwotnym borem i jego funkcjami oraz z osobą Borowiła – Władcy Lasu. Określają go one jako walecznego, bitnego, męskiego, a jednocześnie dawcę pokoju, ratującego uciekinierów i zbiegów chroniących się przed napaścią.

Srogi ma w tym wypadku znaczenie: ostry, rogaty, groźny (co bierze się wprost z wyglądu tego boga, który jest rogaty, okryty szyszem – zbroją), posługujący się rogiem-trąbitą.

---

Świątynia bogów Boru-Knu, czyli Wiłów, była posadowiona w całości na rogach turów, żubrów i kłach dzików. Główne miejsce w tamtejszym Kręgu zajmował Borowił, a otaczały go posągi czwórki pozostałych bogów rodu: Borany, Wilca, Rokity i Boruty. Świątyni strzegły niedźwiedzie, które rozszarpywały każdego, kto niepowołany przekroczył święty krąg. Tu myśliwi, łowcy i zbieracze, a także podróżnicy wędrujący często przez bory, składali ofiary owym bogom Boru, uważanym za pokrewnych władcom Zaświatów i Ciemnych Mocy. Innym uroczyskiem Wiłów-Knów była Góra Ślęża. Takie umiejscowienie świątyni, a zatem i gromady kapłanów-wojowników Świętoborzyców, mogłoby wiązać ich z wielkomorawskim rodem Świętopełków. Niewykluczone, że królowie ci wywodzili się z dawnej świętoborskiej gromady kapłanów.

---

„Kaukowie (Czarnogłów i Białoboga) przenieśli się do tumu Jesza-Jesienią. Po kolejnym uścisku prarodzicieli tum Jesza cały się okrył zielonym runem i modrym kwieciem. Tak zrodzili się Knowie-Wiłowie, Borowił i Lesza-Borana. Zaraz potem trysnęły dookoła wieży i spod niej czyste wody. Oto narodzili się Wodowie: Wełm i Wąda”.

Bogów poczętych na wschodzie Weli, gdzie stanął w końcu tum Jaruny i stała się strona jarunna, zwiemy po wsze czasy bogami Jarunowymi albo „z tumu Jaruny”. Są to, z Żywiołów, Wiłowie-Knowie i Wodowie oraz, z Mogtów, Źrzebowie-Mokosze, Plątowie i Dziewowie.

„…Przy Szóstym Ognisku zasiedli Sim, Wodo i Wodnik, Rgieł z Rgiełcem-Rogalcem, Borowił z synem Wilcem oraz Nyja i Sowic-Polel z rodu Welesa. Tu pomyślano szóstego okrutnego potwora Położa (zwanego też Wyrwijedlicą, Wyrwisosną lub Czerwionem). Umyślono ukręcić go z liści, ziemi i piasku, a potem wysłać w bój o Welę i jej zasoby”.

---

„Na początku, zaraz po strąceniu w Kolibę, dola Zerywanów zależała wyłącznie od Wiłów-Kienów. To, co Borowił i Borana dawali ludziom, było jedynym człowieczym pożywieniem. Bogowie Boru nie są jednak przyjaciółmi ludzi. Strzegą zazdrośnie swojego władztwa, chociaż musieli się podzielić z innymi jego częścią.

Kienowie dbają o zwierzęta wielkie i małe, o gadzinę i owady, o drzewa, krzewy, zioła i kwiaty, wreszcie o najniższe trawy i runo. Sadzą grzyby po lasach, pędzą borówki, poziomki-sunnice, brusznice, łochynie, chronią pszczoły i osy, czuwają nad brzemiennością i porodem młodych niedźwiedzi, żubrów, turów, jeleni, saren, lisów, wilków, borsuków-jaźwców, bobrów, jaszczurek, węży, motyli, żuków, biedronek, ciem, chrząszczy czy ważek.”

---

„Narodziny dzieci Wiłów, czyli Borany i Borowiła. Narodziny Wilca w czasie bitwy o Ziemię: „..Przedmorze zamieniło się w zwykłe morza, jeziora i rzeki. Wyspy połączyły się w lądy, a szczyty górskie wyłaniające się z wód zrosły się w łańcuchy i pasma gór. Wiłowie (Borowił i Lesza-Borana) zazielenili ziemskie niwy. Sporowie czynili stały zalęg po lądach. Narodziła się córka Siemi, Obiła, i powstały bagna tętniące życiem roślinnym. Lesza-Borana powiła Wilca, który zszedł w wody i zazielenił dna rzek oraz mórz…” Albo. Jak Lesza-Borana powiła Wilca i pozostałych trzech dorodnych synów.

Lesza-Borana jest płodną boginią i dała światu czterech dorodnych synów. Trzech porodziła, kiedy toczyła się Bitwa o Ziemię, a jednego w Bitwie o Welę. Na samym początku powiła Wilca, który zszedł w wody i zazielenił dna rzek oraz mórz. Wilec był synem Przepląta, stąd jego pomieszane przyrodzenie, które plącze w sobie nie tylko Żywioły, ale i miesza żywioł z mocą. Wilec nosi tytuły Pana Ostępów i Trzęsawisk oraz Władcy Leśnej Gadziny (Króla-Cara Wężów). Jego berłem jest Potrójna Złota Łochynia. Jest czczony pod przydomkami Wilec-Owilec, Wilec-Debrz i Wilec-Kurpcz. Jego pomocnikami są bogunowie zwani Wilcami-Sjenami.

Jego dwaj pozostali leśni bracia pochodzą od Borowiła. Aż dziw bierze, że Borana, która zawsze miała wielu zalotników, jest wierna Borowiłowi, który wszak nie potrafił obronić przed zakusami innych bogów całości posiadanego przez Wiłów władztwa. Wiłowie bardzo wiele stracili, a posiadali na początku prawie wszystko, co stanowiło o życiu.

Według żerców Peruna z Kijowa, stało się tak dlatego, że Wiłowie nie chcieli się niczym z nikim dzielić.

Czarownicy uroczyska Wiłów ze Świętoboru odpowiadają, że Wodowie mieli więcej niż Wiłowie, a jeszcze do tego ukradli im Ryby, zaś Perun nigdy się z nikim nie dzielił swoją Srebrną Błyskawicą.

Burtnicy i ligasze znad Wilii twierdzą, że stało się to, ponieważ Wiłowie byli przeciwnikami ulubieńców Matki Ziemi – ludzi. Nie chcieli ludzi wspomagać i byli wrodzy wobec każdego, kto naruszał ich władztwo.

Cudownicy i cudawowie z kapłańskiej gromady czudesów25, którzy wędrują po Ziemi od kątyny do kątyny i przenoszą się stale między różnymi kościołami i świątyniami, czcząc Prowego oraz Czstnotę, prawią, że Wiłowie dali ludziom więcej niż ktokolwiek inny. Tylko dzięki nim ludzie mogli przeżyć po strąceniu z Weli. Mówią oni, że w Judziach Wiłowie upatrzyli sobie obrońców swoich Niw, że któregoś dnia ludzie staną przy nich na powrót, przypomniawszy sobie korzenie własnego bytu. Jeśli zaś tego nie uczynią, przepadną z całym swoim światem, bo bór jest wieczny i nieskończony, a odrodzi się choćby z jednego, ostatniego ziarnka, ludzie zaś są skończeni i śmiertelni, i nigdy nie będą mogli żyć bez boru.

Dwaj synowie Borowiła z Boraną-Leszą narodzili się po to, by pomóc rodzicom zarządzać olbrzymim karmicielskim władztwem, które obejmowało prawie wszystkie lądy Ziemi, a także połowę niw oraz dużą część welańskich nawi. Tych dwóch synów nazywają Borutą i Rokitą. Pierwszy jest Panem Boru i Władcą Małego Zwierza, Strażnikiem Czystości Boru i Panem Ziół, drugi zaś jest Panem Gajów i Polan, Władcą Owadów (Królem-Carem Pszczół).

Boruta ma berło Trój świerkowe, zwieńczone Złotymi Szyszkami. Nosi przydomki Leszego, Kusego i Borutry-Beruta.

Rokita ma berło Trójdzwonkowe ze Złotej Konwalii. Nosi zaś przydomki Bugaj, Bubacz i Świepiot. Pomocnikami Boruty są boginki zwane Leśnicami, Rokitę zaś wspomagają Bugaje-Szyszymory.

Wilec, Rokita i Boruta wystąpili wspólnie przeciw bogom i ludziom, nie chcąc się dzielić leśną zwierzyną. W następstwie tego najwięcej stracił Boruta (władztwo nad ptakami), także Wilec utracił wiele. Kiedy przegrał zakład o zagadkę z zerywańskim wojem Ciszem, musiał oddać całą gadzinę. Potem za sprawą Plątwy rozpełzła się ona po łąkach, ale dopiero kiedy Wilec oddał Wodnikowi i Wodowi władanie rybami (otrzymanymi w darze od matki), odzyskał w części swoje „gadzie królestwo”.

Rokita stoczył ciężki bój z Obiłą o władanie owadami, a zwłaszcza pszczołami, które dostał od Bożeboga-Boda. Rokita użyczył Bożebogowi pnia leśnej wierzby, gdy ten nie wiedział, gdzie się pozbyć ropy i robactwa z rany na czole. Wierzbowy wywar wygoił mu ranę, a w dziupli wylęgły się wtedy pszczoły. Kiedy Obiła zobaczyła, jak są pożyteczne, chciała je odebrać Rokicie. Twierdziła, że należą się Simom, bo urodziły się w wierzbie, Drzewie Simów, a także od uderzenia osełką Sima w czoło Bożeboga. Rokicie udało się je obronić.

Od czasu walki z potworem, który go przetrącił, Boruta kuleje na jedną nogę i niechętnie o własnych siłach porusza się po swoich włościach. Najczęściej korzysta z zaprzęgu dwóch czarnych koni albo niedźwiedzi lub jeździ wozem. Jego główne uroczysko, podziemny leśny zamek i bugryszcze, mieściło się w środkowej Wielkopolsce pod Łęczycą, gdzie odbierał szczególną cześć. Także w Gnieźnie (Gniezdnie) znajdowała się jego chromina.

Największą czcią Rokita cieszył się w Wiślanii, a Wilec wśród Połekszów zarówno na Polesiu, Pałukach jak i w Połekszji Jadźwińskiej.”

---

Źródło artykułu – Czesław Białczyński

Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”

 

---

---

Tyny podległe Tumowi Jaruny-Jaryła tworzą:

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Wiłów-Borowiłów (Kieniów):
Borowił, Lesza-Borana, Boruta, Wilec, Rokita
2. Tyn Wodów:
Wąda-Węda, Wodo-Wełm, Śląkwa-Dżdża, Wodnik, Wodyca

Bogowie Mocy:
3. Tyn Mokoszów:
Makosz, Mokosza, Wid-Wij, Dodola
4. Tyn Plątów:
Przepląt, Plątwa, Mąd, Licho
5. Tyn Dziewów:
Kupała, Dziewanna, Krasatina, Dzildzielija

---

TYN WIŁÓW-BOROWIŁÓW

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Białobogi, Tum Jaryła, Tyn Wiłów-Borowiłów

---

Członkowie rodu:
Borowił, Lesza-Borana, Boruta, Wilec, Rokita

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Jodła i Sosna, ze Zwierząt Niedźwiedź, z Ptaków Dzięcioł, z Roślin Huba-Czyr, z Krzewów Borówka Czarna i Czerwona (Brusznica), z Ziół Czarownych Podkolan i Wiłe Grzyby, z Ziół Wieńcowych Dyptam i Kopytnik, z Owadów Trzyszcz i Trzmiel

---

Rzecz:
Żywica i Miód

---

Kamień:
Zielony Diament

---

Minerał:
Cynk

---

Maści (barwy):
Jasna Zielona

---

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 4, Liczba 4

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja L, Gramota h

---

Miesiąc:
Kwiecień (Trawień)

---

Niwa (symbol):
Niwa Lasu i Drzew

---

Tyn:
Dwór Drzewiany

---

Wieńce i ofiary:
Dyptam i Kopytnik oraz Wiłe Grzyby, Podkolan

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
Chleb borys, borszcz – barszcz, miód, żywica i wosk leśny

---

Czesław Białczyński
Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”

---