Bóg Strzybóg

Fijns-Flins -Władca Czterech Wichrów, Pan Wichrów, Wiłchmur, Jastra, Jastrzybóg, Jastrybog, Jaster, Uster, Sterbog, Starbóg, Strabag, Stryboh, Strżiboh, Striboh.

Fijns-Flins -Władca Czterech Wichrów, Pan Wichrów, Wiłchmur, Jastra, Jastrzybóg, Jastrybog, Jaster, Uster, Sterbog, Starbóg, Strabag, Stryboh, Strżiboh, Striboh.

Stibog Strzybóg

Fijns-Flins -Władca Czterech Wichrów, Pan Wichrów, Wiłchmur, Jastra, Jastrzybóg, Jastrybog, Jaster, Uster, Sterbog, Starbóg, Strabag, Stryboh, Strżiboh, Striboh.

Syn Białobogi i Czarnogłowa. Kieruje mocnymi i stałymi wiatrami. Fijns-Flins – Władca Czterech Wichrów, Pan Wichrów, Wiłchmur, Jastra, Jastrzybóg, Jastrybog, Jaster, Uster, Sterbog, Starbóg, Strabag, Stryboh, Strżiboh, Striboh. Strzybóg rysuje się jako wychudły starzec o długich, splątanych siwych włosach i takiejże bielusieńkiej brodzie. Wór-Sak Wichrów i Skrzydlaty-Skrzysty Płaszcz Potargane szaty. Bóg ten nosi przydomki Strzyboga-Śwista, Strzyboga-Szyba.

---

---

STRZYBÓG

Bóg Dużych Żywiołów

Ród: Świstów (Strzybogów)

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Czarnogłowa, Tum Kostruba-Kostromy, Tyn Świstów.

---

Zajmowany krąg:
Czwarty Krąg

Pochodzenie:
Syn Białobogi i Czarnogłowa.

---

Żona-Siostra:
Stryja

---

 Dzieci:
Pogwizd syn Stryji i Strzyboga.
Poświst syn Stryji i Strzyboga.
Dyj-Poświściel z Rodu Plątów – drugie wspólne dziecko Plątwy i Przepląta, albo syn Świstów – Stryji i Strzyboga.

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Strzybog-Świst, Strzybog-Szyb, Strzybog-Fijus.

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Fijns-Flins -Władca Czterech Wichrów, Pan Wichrów, Wiłchmur, Jastra, Jastrzybóg, Jastrybog, Jaster, Uster, Sterbog, Starbóg, Strabag, Stryboh, Strżiboh, Striboh.

---

Funkcja (zakres działania):
Kieruje mocnymi i stałymi wiatrami.

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy :
Wór-Sak Wichrów i Skrzydlaty-Skrzysty Płaszcz Potargane szaty.

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Latawce

---

Istoty towarzyszące, ich przejawy:
…

---

Romanse:
…

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

 Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

  Patron dla:
…

---

Wygląd – Ubiór:
 Strzybóg rysuje się jako wychudły starzec o długich, splątanych siwych włosach i takiejże bielusieńkiej brodzie.
Wór-Sak Wichrów i Skrzydlaty-Skrzysty Płaszcz Potargane szaty.

---

Współczesny atrybut:
…

---

 Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
…

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

---

Źródło:
Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”

---

Tyny podległe
Tumowi Kostromy-Kostruba

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Dażbogów:
Dażbóg, Daboga, Płon-Netnik, Zorza, Bożyc-Bodnyjak
2. Tyn Strzybogów:
Strzybóg, Stryja, Pogwizd, Poświst, Dyj-Poświściel

---

Bogowie Mocy:
3. Tyn Podagów-Weniów:
Podag, Pogoda, Podagżyk, Osidła
4. Tyn Morów:
Mor, Marzanna, Zmora, Chorzyca
5. Tyn Welesów-Nawiów:
Weles, Nyja, Lelij, Polel-Sowica

---

---

Tyn Strzybogów (Świstów)
Żywiołowie

---

 Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Czarnogłowa, Tum Kostromy, Tyn Świstów

---

Członkowie rodu:
Strzybóg, Stryja, Pogwizd, Poświst, Dyj-Poświściel

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Osika, Zając, Żuraw, Konopie i Trzcina, Ziele Goryczki, Pięciornik i Kopelnik, Ważka Modra.

---

Kamień:
Diament Różowy i Koral

---

Minerał:
Miedź

---

Rzecz:
Skrzydło, Kość i Dym

---

Maści (barwy):
Maść Skrzystobiała

---

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 1, Liczba 10

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja T, Gramota g

---

Niwa (symbol):
Niwa Góry i Powietrza

---

Tyn:
Dwór Wietrzysty

---

Miesiąc:
Styczeń (Proswiet)

---

Wieńce i ofiary:
Konopie, Goryczka, Pięciornik i Kopelnik.

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
…

---

---

STRZYBÓG

---

Znaczenie mian i imion oraz przydomków, i ważniejsze pojęcia wywodzone z jego miana:

strzy

STRZYBÓG (Stribog) – jego miano wywodzone jest zarówno z języka słowiańskiego i irańskiego, jak indoeuropejskiego. Jest to imię dwuczłonowe. Drugi człon, bog – bogactwo, szczęście, został omówiony wyżej. Człon pierwszy, strzy- (stri-) ma znaczenia: piękny, wzniosły, godny czci (gdy go wywieść z irańskiego), bóg nieba lub przebywający na niebie (z indoeuropejskiego), a także bóg rozsiewający (sanskryckie, indyjskie stri – rozsiewać). Jeśli wywodzić go ze słowiańskiego, jawi się wiele znaczeń związanych z wiatrem, powietrzem i płynięciem. Tak więc byłby to bóg: strzybaty – skaczący (stribati – skakać), bóg strzępiący – rozrywający, strzębiasty, strzybaty – wysokolotny, zadziorny (od czego pochodzi również słynący z wysokiego lotu jastrząb), także strzybaty – rwący, rozrywający, strzępiający  –zabijający, straszny – przestraszający (strzych-strych-strach), strzełający – dający dobry lotstrzałom, strzelisty – smukły, wysoki, streti (prasłowiańskie) – siekący, ziębiący, zlodowacający, stryjący (strojący) – rozpościerający, rozsiewający (tu z łac. sternere, hinduskie stri), struga –płynący, stary – leciwy, a także starki – sterczący, stark – oścień, pniak (prasłowiańskie strk, strczati – sterczeć), co wiąże się z jego męskością (stercze – członek), powodujący starnienie – cierpienie, zesztywnienie karku (częste w następstwie zawiania), strzący – rozścielający się po niebie, rozprzestrzeniony, rozpostarty, pędzący, stręczyciel – przynoszący coś, również przynoszący szkody – stradzę, straty. W języku ruskim ustrad – krzepki, strast’ – męka, striebnucyj – wysuszający, uśmiercający. Z powodu znaczenia słowa stryj – brat ojca, niektórzy próbują go stawiać jako najwyższego i najstarszego z bogów, jednak słowa „stryj” w takim znaczeniu zaczęto używać późno, wcześniej określało ono jedynie włóczęgę lub starcaa.

szyb

Szyb to uproszczone w wymowie Strzybóg, gdzie człon strzy- przechodzi w szczy- i szszy-, wreszcie w szy- (Szybóg – Szyb). Określenie to zawiera wielkie bogactwo znaczeń nawiązujących niekiedy bezpośrednio do tych, które wynikają z omówionego już wyżej członu „strzy”. Szyb znaczy więc: szybujący – lecący, prędki – szybki, posługujący się świszczącym głosem-gwizdem – szypem (rus. szip, szipiet’ – syczący, syczeć, świszczeć), szypolący -zrywający (stpol. szypoleć – zrywać), Bóg-Strzała (szyp – strzała), także szyp – kolec (stąd róża szypszyna), szyp – kij, szybała – tłukący się, uwijający się, szalbierczy, nieuchwytny, szibaty – siekący, biczujący (z powodu lodowatych, śniegowych zawieruch jakie rozpętuje). Również chwiejący się, błądzący (oszibat’, oszibka – chwiejność, omyłka, błąd), kołyszący (litew. suboti – kołysać), chybający – skaczący, chybki – szybkib.

świst

Świst ma takie samo znaczenie jak gwizd. Nawiązuje zatem do pojęć światła, świtu, świętości, a jednocześnie jest bezpośrednim określeniem wichru i burzy (stpol, świszcz – wicher, burza) i określeniem dźwiękonaśladowczym głosu wydawanego przez wiatr. Określenia te mają rzeczywiście bardzo bliski związek z zakresem znaczeniowym wyrazów Swąt i Światowit, a więc pojęciem najwyższej świętości.

Fijns-wijns

Fijut-Fijns (Flins – w wersji zniemczonej, połabskiej, znanej z dawnych kronik) to złodziej, wietrznik, pustota, fiutający – gwiżdżący, lekceważący. Fijut to również określenie męskiego członka w stanie wzwodu, członka sterczącego (por. wyżej: sterczeć, stercze – moszna), czyli podkreślenie boskiej męskości. Flis – spływ, ślizg, płynięcie, zatem bóg płynący lub dający możliwość płynięcia w powietrzu, a stąd z kolei fujarka – flet (instrument dobywający dźwięk przez dęcie, powodujący rozprzestrzenianie się dźwięku), fluć – duć, dmuchać, dąć (łacińskie flatus). Należałoby sprostować na Wijs-Wlins-Wejus. Taki przekład prowadzi do rozległego kompleksu znaczeń związanych z wić i wiać, a więc pochodzących wprost od swęt.

---

O Młodych Świstach

Jak prawi Tają Szósta, między Białobogą a Czarnogłowem „…stało się trzecie zbliżenie, od którego zaduł Wicher, a cała Wela napełniła się Powietrzem – tak narodzili się Strzybóg i Stryja”.

Strzybóg i Stryja „…zaraz objęli się i skłębili, a z tych kłębów przyszli na świat Pogwizd, Poświst i Dyj-Bełt, zwany Poświścielem. Wszyscy oni popędzili na Niebo duć w gwiazdy zimne i gorące”.

Wejunasowie kapiszt Strzyboga ze Wschodu i Zachodu powiadają, że Dyj-Bełt przyszedł na świat inaczej. Przepląt przybrał kształt powoju i oplótł Stryję podczas snu – tym sposobem ją zapłodnił. Powiła ona Dyja niespodziewanie dla samej siebie jako trzeciego syna, razem z Pogwizdem i Poświstem.

Gdy idzie o Pogwizda, został od razu oddany do wykarmienia Pogodzie, bo trzech synów naraz Stryja nie była w stanie wyżywić własną piersią. Jest prawdą, że Pogwizd i Poświst nie są wielkimi mocarzami. Zwłaszcza Pogwizd jest lekki jak piórko i taką samą ma wolę; chwiejną, lekką, niestałą. Mówią, że to przez mleko Pogody, tak samo jak było u Łyska Perperuny. Pogwizd jest Panem Łagodnych Powiewów, Władcą Wietrzyków i Bryzy. Wznieca poruszenia powietrza, gdy układa dłonie w ten sposób, że prawa dłoń ma (poczynając od wyprostowanego kciuka) każdy następny palec mocniej zagięty do wnętrza, a lewa dłoń, każdy kolejny palec bardziej wygięty na zewnątrz. Nosi przydomki: Gonedrakta-Godeharta, Wiszenia-Wiejuna i Szelesta”, a jego pomocnikami są Chały. Poświst nosi przydomki Pochwista-Świstuna, Szołma-Hała (Hołma) i Henniła (Hojny, Goniła) – Hejnawa (Hajnała). Jest Władcą Trąb, Panem Wirów i Panem Stałych Wiatrów. Wzbudza owe rodzaje wiatru układając dłonie w ten sposób, że wyciąga ku niebu palec wskazujący zawiniętej prawej dłoni, a ku ziemi kieruje palec wskazujący lewej dłoni. Wspomagają go bogunowie zwani Wirami lub Trąbami.

---

„Strzybóg rysuje się zatem jako wychudły starzec o długich, splątanych siwych włosach i takiejże bielusieńkiej brodzie. Bóg ten nosi przydomki Strzyboga-Śwista, Strzyboga-Szyba i Strzyboga-Fijusa-Fijnsa (Flinsa).”

---

 

Źródło:
Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”

Advertisements