Bóg Pogwizd

Zamieszczono przez

Pogwizd syn Stryji i Strzyboga. Pan Łagodnych Powiewów, Władca Wietrzyków i Bryzy. Zajmuje się wyłącznie łagodnymi wiatrami, zwanymi powiewem. Przeważnie porusza się w towarzystwie Pogody. Wznieca poruszenia powietrza gdy układa dłonie w ten sposób, że prawą rękę ma, poczynając od wyprostowanego kciuka, każdy następny palec mocniej zagięty do wnętrza, a lewa ręka, każdy palec bardziej wygięty na zewnątrz.

kolovrat

POGWIZD

Znaczenie mian i imion oraz przydomków, i ważniejsze pojęcia wywodzone z jego miana:

Pogwizd nosi przydomki: Gonedrakta-Godeharta, Wiszenia-Wiejuna i Szelesta. Jego istyjski odpowiednik to być może Letuonis. Główne miano tego boga, tak samo jak i Pośwista, oznacza Nadchodzącego Po Świście, czyli syna Śwista. Jak wiadomo, wyrazy gwizd i świst to okreŚlenia znaczące dokładnie to samo, wypływające z rdzenia swęt i łączące się w jeden spójny krąg z wielką grupą pojęć światłości, boskości i świętości. Przydomek Gonedrakt składa się z dwóch części: gone –czyli goniący, latający i drakt (dracz) –drący, niszczący, psujący. Tak samo w drugim brzmieniu wymienianym przez prastare źródła, Godehart, mamy do czynienia z dwoma członami imienia. Jest ono złożone z god (godny – całoroczny, wiejący mocno przez cały god – rok, godzący – ugadzający, uderzający, łagodny – spokojny, stały, nieporywisty) i z drugiego członu, hart, wywodzonego z indoeuropejskiego pierwotnego rdzenia rozdzielającego się na dwa rodzaje pojęć: chart – szybki i hard – twardy (hartować, hardy). Przydomek określa więc postać boga wiatru całorocznego, stałego, twardego (hardego) i szybkiego.

Wiszeń, Wiejun i Szelest to trzy przydomki, które omówimy w dużym skrócie. Pierwszy z nich określa boga wysyłającego, ale też wysilającego się, czyli słabego, siedzącego w wiszu – sitowiu, boga, przy którego powiewie wszystko zwisa niemal nieruchomo (to bardzo słaby wiatr wiosenny, ciepły). Drugi oznacza Pana Wiejącego, Tego Który Wieje – ze wszystkimi nawiązaniami od wiać do pojęcia świętości, światła, wicia i boskości. Wreszcie Szelest to wiatr lekki, szemrzący, szmerający – cicho szuszczący i smyrający – dotykający lekko, delikatnie, szorochający – szemrzący liśćmi i szołochający – co nawiązuje zarówno do szału, szlochu (płaczu), jak i chodzenia (szedł, szło), czyli powolnego ruchu. Blisko związane są z tym kręgiem inne odniesienia, takie jak: szemrać (szermowac) – ciąć, szerm –cięcie, szirz (szyr) – rozprzestrzeniony, szeroki –rozpostarty, szerzący – oczyszczający, szczery – czysty, szczera – szczyt, cesta – droga (czysty szlak, miejsce wyczyszczone, wydeptane). Znaczenia te pochodzą z pradawnego indoeuropejskiego rdzenia skei – jasny, promienny z kolei wyraz szerszeń (szyrszeń), zwany też srszeniem lub srszem, nawiązuje poprzez nazwę wiatru Srala-Wiertek wprost do staroindyjskiego bóstwa Sroasza. Jeszcze inne pokrewne wyrazy to szelina – krzewy, gąszcz, szypszyna – krzewy dzikiej róży, szelma i szelem – szalejący, szalony.

O Młodych Świstach

Jak prawi Tają Szósta, między Białobogą a Czarnogłowem „…stało się trzecie zbliżenie, od którego zaduł Wicher, a cała Wela napełniła się Powietrzem – tak narodzili się Strzybóg i Stryja”.

Strzybóg i Stryja „…zaraz objęli się i skłębili, a z tych kłębów przyszli na świat Pogwizd, Poświst i Dyj-Bełt, zwany Poświścielem. Wszyscy oni popędzili na Niebo duć w gwiazdy zimne i gorące”.

Wejunasowie kapiszt Strzyboga ze Wschodu i Zachodu powiadają, że Dyj-Bełt przyszedł na świat inaczej. Przepląt przybrał kształt powoju i oplótł Stryję podczas snu – tym sposobem ją zapłodnił. Powiła ona Dyja niespodziewanie dla samej siebie jako trzeciego syna, razem z Pogwizdem i Poświstem.

Gdy idzie o Pogwizda, został od razu oddany do wykarmienia Pogodzie, bo trzech synów naraz Stryja nie była w stanie wyżywić własną piersią. Jest prawdą, że Pogwizd i Poświst nie są wielkimi mocarzami. Zwłaszcza Pogwizd jest lekki jak piórko i taką samą ma wolę; chwiejną, lekką, niestałą. Mówią, że to przez mleko Pogody, tak samo jak było u Łyska Perperuny. Pogwizd jest Panem Łagodnych Powiewów, Władcą Wietrzyków i Bryzy. Wznieca poruszenia powietrza, gdy układa dłonie w ten sposób, że prawa dłoń ma (poczynając od wyprostowanego kciuka) każdy następny palec mocniej zagięty do wnętrza, a lewa dłoń, każdy kolejny palec bardziej wygięty na zewnątrz. Nosi przydomki: Gonedrakta-Godeharta, Wiszenia-Wiejuna i Szelesta”, a jego pomocnikami są Chały. Poświst nosi przydomki Pochwista-Świstuna, Szołma-Hała (Hołma) i Henniła (Hojny, Goniła) – Hejnawa (Hajnała). Jest Władcą Trąb, Panem Wirów i Panem Stałych Wiatrów. Wzbudza owe rodzaje wiatru układając dłonie w ten sposób, że wyciąga ku niebu palec wskazujący zawiniętej prawej dłoni, a ku ziemi kieruje palec wskazujący lewej dłoni. Wspomagają go bogunowie zwani Wirami lub Trąbami.

Przy Ósmym Ognisku znaleźli miejsce Śląkwa-Dżdża z Wodów, Spór i Sporzyca-Rosza ze Sporów, Dyj-Poświściel. Poświst i Pogwizd z rodu Strzybogów (Świstów), Prawdziw i Czstnota z rodu Prowów oraz Pogoda.

Tu w boskich urnach zrodził się Pokłon (Kręciciel, Jarzec), ukręcony z wichru i powietrza. Ten miał iść na Welę i tam walczyć w imieniu swych panów.

kolovrat

POGWIZD

Bóg Małych Żywiołów

Ród: Świstów (Strzybogów)

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Czarnogłowa, Tum Kostruba-Kostromy, Tyn Świstów.

Zajmowany krąg:
Szósty Krąg

Pochodzenie:
Syn Stryji i Śwista.

Związki:
…

 Dzieci:
…

Postacie-wcielenia (równe miana):
Gonedrakt-Godehart, Wiszeń-Wiejun, Szelest.

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Pan Łagodnych Powiewów, Władca Wietrzyków i Bryzy.

Funkcja (zakres działania):
Zajmuje się wyłącznie łagodnymi wiatrami, zwanymi powiewem. Przeważnie porusza się w towarzystwie Pogody.

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Wznieca poruszenia powietrza gdy układa dłonie w ten sposób, że prawa ręka ma, poczynając od wyprostowanego kciuka, każdy następny palec mocniej zagięty do wnętrza, a lewa ręka, każdy palec bardziej wygięty na zewnątrz.

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Chały

Istoty towarzyszące, ich przejawy:
…

Romanse:
…

Wrogowie:
…

Przyjaźnie:
…

 Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

  Patron dla:
…

Wygląd:
…

Współczesny atrybut:
…

 Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
…

Przynależny Miesiąc:
…

Źródło:
Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”

kolovrat

Tyny podległe
Tumowi Kostromy-Kostruba

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Dażbogów:
Dażbóg, Daboga, Płon-Netnik, Zorza, Bożyc-Bodnyjak
2. Tyn Strzybogów:
Strzybóg, Stryja, Pogwizd, Poświst, Dyj-Poświściel

Bogowie Mocy:
3. Tyn Podagów-Weniów:
Podag, Pogoda, Podagżyk, Osidła
4. Tyn Morów:
Mor, Marzanna, Zmora, Chorzyca
5. Tyn Welesów-Nawiów:
Weles, Nyja, Lelij, Polel-Sowica

kolovrat

Tyn Strzybogów (Świstów)
Żywiołowie
znak-strybog-twerdo

 Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Czarnogłowa, Tum Kostromy, Tyn Świstów

Członkowie rodu:
Strzybóg, Stryja, Pogwizd, Poświst, Dyj-Poświściel

Główność:
jednogłowy

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

Atrybuty żywe:
Osika, Zając, Żuraw, Konopie i Trzcina, Ziele Goryczki, Pięciornik i Kopelnik, Ważka Modra.

Kamień:
Diament Różowy i Koral

Minerał:
Miedź

Rzecz:
 Skrzydło, Kość i Dym

Maści (barwy):
Maść Skrzystobiała

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 1, Liczba 10

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja T, Gramota g

Niwa (symbol):
Niwa Góry i Powietrza

Tyn:
Dwór Wietrzysty

Miesiąc:
Styczeń (Proswiet)

Wieńce i ofiary:
 Konopie, Goryczka, Pięciornik i Kopelnik.

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
…

kolovrat

Źródło:
Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”

 Copyright © by Czesław Białczyński, all right reserved ® by Jerzy Przybył

Bogowie słowiańscy