Bóg Poświst


Poświst syn Stryji i Strzyboga-Śwista. Jest on Władcą Trąb, Panem Wirów i Pan Stałych Wiatrów. Łączy opiekę nad stałym wiatrem z opieką nad trąbami i porywami oraz wirami. Przybywa nagle nie wiadomo skąd i tak samo gwałtownie zanika. Nie jest zbyt silny, ale niekiedy potrafi w sposób stały nieustannie napierać aż dech w piersiach zaprze. Wzbudza owe rodzaje wiatru układając dłonie w ten sposób, że wyciąga ku niebu palec wskazujący zawiniętej prawej dłoni i wskazuje ku ziemi palcem lewej dłoni. Pochwist-Świstun, Szołm-Hała, Hennił-Hejnaw. Hołm, Hojna-Gonił, Hejnał



kolovrat


POŚWIST

Bóg Małych Żywiołów

Ród: Świstów (Strzybogów)


Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Czarnogłowa, Tum Kostruba-Kostromy, Tyn Świstów.


Zajmowany krąg:
Szósty Krąg

Pochodzenie:
Syn Stryji i Śwista-Strzyboga.


Związki:


 Dzieci:


Postacie-wcielenia (równe miana):
Pochwist-Świstun, Szołm-Hała, Hennił-Hejnaw.


Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Hołm, Hojna-Gonił, Hejnał – Jest on Władca Trąb, Panem Wirów i Pan Stałych Wiatrów.


Funkcja (zakres działania):
Łączy opiekę nad stałym wiatrem z opieką nad trąbami i porywami oraz wirami. Przybywa nagle nie wiadomo skąd i tak samo gwałtownie zanika. Nie jest zbyt silny, ale niekiedy potrafi w sposób stały nieustannie napierać aż dech w piersiach zaprze.


Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Wzbudza owe rodzaje wiatru układając dłonie w ten sposób, że wyciąga ku niebu palec wskazujący zawiniętej prawej dłoni i wskazuje ku ziemi palcem lewej dłoni.


Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Wiry, Trąby


Istoty towarzyszące, ich przejawy:


Romanse:


Wrogowie:


Przyjaźnie:


 Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:


  Patron dla:


Wygląd:


Współczesny atrybut:


 Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:


Przynależny Miesiąc:


Źródło:
Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”


kolovrat


POŚWIST


Znaczenie mian i imion oraz przydomków, i ważniejsze pojęcia wywodzone z jego miana:

Poświst nosi przydomki Pochwista-Świstuna, Szołma-Hala (Holma), i Henniła-Hejnawa (Hojny, Goniła, Hajnała). Jego główne miano oraz przydomek Pochwist określają owego boga jako syna Śwista, a także jako „słabego”, „lekkiego śwista” – czyli Pośwista-Świstuna. Przydomki Hala, Holm (Szołm), Hennil, Hojny, Gonił, Hejnaw, Hajnał wiążą się w jeden znaczeniowy ciąg z takimi bliskimi pojęciami, jak: hala – wiatr halny (ciepły, ale mocny, południowy, przyprawiający o zawały serca i ataki szaleństwa), gola – mocny wiatr południowo-zachodni (od Bramy Morawskiej), zwany też Sralą lub Hajnałem, Chała – boginka gnająca chmury u Słowian Południowych (Poświst jest ojcem owych boginek, choć zostały one pomocnicami Pogwizda), chał – łachman, podarte ubranie (od potarganych szat, w jakie odziani byli bogowie Wiatru), hałaburda – zawadiaka (od hała – wiatr i burda – walka), hałabała (od hała – wiatr i bać się – wiatr wywołujący lęk), haj, hej, hejnał – zawołanie, obwieszczenie (przy pomocy dźwięku niesionego wiatrem) i nazwa rodzaju wichru (jak również nazwa pieśni-modlitwy), hasać – skakać, pląsać, kręcić się, hyc – skok, heca (hecować) – wywoływać zamęt, zawieruchę, zadymę, wyskakiwać przed szeregi, hełm (szełm, szełom, oszełomit’) – oszałamiający, uderzający do głowy, odurzający, pozbawiający przytomności, kręcący w głowie (także wzgórze święte, góra porośnięta lasem, poświęcona pierwotnie bogom Wiatru; liczne są miejscowości o nazwie Chełm), hen – odległy, daleki, nieuchwytny, het – daleko (tam gdzie mieszka Poświst-Hejnał), chełst – chłoszczący, rozrywający szaty, rozwiany, hys – dobry wiatr, hyra – czupryna, hyr – sława, rozgłos, hlast – rozrywanie wiatrem, i głos (hłos, hołos) – dźwięk mowy, chajda (haj) – kołysać, huś-huśtać –kołysać, hukać, hałasować, hulać, huł – głuchy huk wiatru, hołoble – rodzaj śpiewu i gry oraz tańca obrzędowego, hołota (gołota) – wygładzone, ogołocone, wychłostane, hołysz – golec, ale i bohater, zawadiaka, gładysz, hołubce – wywijanie, zakrętasy, tany, hołubić –tulić, pieścić, honity (gonity) – gonić, hojny (gojny) – obfity, dający, dawca życia, a także żołny – dzięcioły (ptaki, których głos niesie się po borze). Jak widać, jest to wielki krąg oparty na przydechu i zawołaniu niesionym przez wiatr lub swobodne powietrze. Istyjskim odpowiednikiem Pośwista jest Wejopatis.

Imię tego boga, Hennil, przytacza po raz pierwszy w swej kronice Thietmar już w XI wieku. Nauka (np. Leger i inni) uważa go z całą powagą za słowiańskiego boga wiatru i wywodzi jego miano od honiti-goniti, porównując go słusznie z litewskim Goniglisem i madziarskim Hejnałem.


O Młodych Świstach

Jak prawi Tają Szósta, między Białobogą a Czarnogłowem „…stało się trzecie zbliżenie, od którego zaduł Wicher, a cała Wela napełniła się Powietrzem – tak narodzili się Strzybóg i Stryja”.

Strzybóg i Stryja „…zaraz objęli się i skłębili, a z tych kłębów przyszli na świat Pogwizd, Poświst i Dyj-Bełt, zwany Poświścielem. Wszyscy oni popędzili na Niebo duć w gwiazdy zimne i gorące”.

Wejunasowie kapiszt Strzyboga ze Wschodu i Zachodu powiadają, że Dyj-Bełt przyszedł na świat inaczej. Przepląt przybrał kształt powoju i oplótł Stryję podczas snu – tym sposobem ją zapłodnił. Powiła ona Dyja niespodziewanie dla samej siebie jako trzeciego syna, razem z Pogwizdem i Poświstem.

Gdy idzie o Pogwizda, został od razu oddany do wykarmienia Pogodzie, bo trzech synów naraz Stryja nie była w stanie wyżywić własną piersią. Jest prawdą, że Pogwizd i Poświst nie są wielkimi mocarzami. Zwłaszcza Pogwizd jest lekki jak piórko i taką samą ma wolę; chwiejną, lekką, niestałą. Mówią, że to przez mleko Pogody, tak samo jak było u Łyska Perperuny. Pogwizd jest Panem Łagodnych Powiewów, Władcą Wietrzyków i Bryzy. Wznieca poruszenia powietrza, gdy układa dłonie w ten sposób, że prawa dłoń ma (poczynając od wyprostowanego kciuka) każdy następny palec mocniej zagięty do wnętrza, a lewa dłoń, każdy kolejny palec bardziej wygięty na zewnątrz. Nosi przydomki: Gonedrakta-Godeharta, Wiszenia-Wiejuna i Szelesta”, a jego pomocnikami są Chały. Poświst nosi przydomki Pochwista-Świstuna, Szołma-Hała (Hołma) i Henniła (Hojny, Goniła) – Hejnawa (Hajnała). Jest Władcą Trąb, Panem Wirów i Panem Stałych Wiatrów. Wzbudza owe rodzaje wiatru układając dłonie w ten sposób, że wyciąga ku niebu palec wskazujący zawiniętej prawej dłoni, a ku ziemi kieruje palec wskazujący lewej dłoni. Wspomagają go bogunowie zwani Wirami lub Trąbami.


Wiatry (Strzybog i Stryja) zrodziły się ze złączonych oddechów – tchu i ducha Kauków (Białobogi i Czarnogłowa), a dzieci Świstów (Pogwizd, Poświst i Dyj) z ich własnych splecionych tchnień.


Przy Ósmym Ognisku znaleźli miejsce Śląkwa-Dżdża z Wodów, Spór i Sporzyca-Rosza ze Sporów, Dyj-Poświściel. Poświst i Pogwizd z rodu Strzybogów (Świstów), Prawdziw i Czstnota z rodu Prowów oraz Pogoda.

Tu w boskich urnach zrodził się Pokłon (Kręciciel, Jarzec), ukręcony z wichru i powietrza. Ten miał iść na Welę i tam walczyć w imieniu swych panów.

kolovrat


Tyny podległe
Tumowi Kostromy-Kostruba

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Dażbogów:
DażbógDabogaPłon-NetnikZorzaBożyc-Bodnyjak
2. Tyn Strzybogów:
StrzybógStryjaPogwizdPoświstDyj-Poświściel


Bogowie Mocy:
3. Tyn Podagów-Weniów:
PodagPogodaPodagżykOsidła
4. Tyn Morów:
MorMarzannaZmoraChorzyca
5. Tyn Welesów-Nawiów:
WelesNyjaLelijPolel-Sowica

 


kolovrat


Tyn Strzybogów (Świstów)
Żywiołowie
znak-strybog-twerdo


 Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Czarnogłowa, Tum Kostromy, Tyn Świstów


Członkowie rodu:
Strzybóg, Stryja, Pogwizd, Poświst, Dyj-Poświściel


Główność:
jednogłowy


Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo


Atrybuty żywe:
Osika, Zając, Żuraw, Konopie i Trzcina, Ziele Goryczki, Pięciornik i Kopelnik, Ważka Modra.


Kamień:
Diament Różowy i Koral


Minerał:
Miedź


Rzecz:
Skrzydło, Kość i Dym


Maści (barwy):
Maść Skrzystobiała


Czerty i rezy (liczby):
Czerta 1, Liczba 10


Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja T, Gramota g


Niwa (symbol):
Niwa Góry i Powietrza


Tyn:
Dwór Wietrzysty


Miesiąc:
Styczeń (Proswiet)


Wieńce i ofiary:
Konopie, Goryczka, Pięciornik i Kopelnik.


Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):


Źródło:
Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”

 Copyright © by Czesław Białczyński, all right reserved ® by Jerzy Przybył

Bogowie słowiańscy