Bogini Mokosza

Mokosza-Wierga

Mokosza-Mąksza

Bogini Mokosza

Bogini Makosz Mokosza

Mokosz

Bogini Mokosza

---

Córka Czarnogłowa i Białobogi. Pani Bytu i Wiergu, Pani Wyroku. Mokosza splata na Bańskich Łąkach śnieci swoich pajączków w nieci Bai. Przesącza je swoim Złotym Sitem-Przetakiem nadając im odpowiednią grubość i jakość. Od niej więc zależy czy nieci wiergu, zrębu, doli i bytu będą dobre. Osobiście zajmuje się wplataniem w Baję drugiego co do ważności rodzaju nieci – Nieci Wyroku Świata – wiergu. Od Mokoszy bardzo wiele zależy, bo może ona przepleść ów wierg zupełnie na odwrót niż go Makosz wydeptał i zmienić tym samym czyjeś życie. DNA i…?

Pająk Mokoszy spoczywa zawsze na jej piersi i z jej polecenia zabija lub wraca życie, odwraca wierg (los-wyrok), sprowadza szczęście lub nieszczęście na człowieka.

MAKOSZ i MOKOSZA to bogowie Źrzebu (zrębu, losu) i Wiergu – Wyroków Nieba.

---

---

---

 MOKOSZA

Ród: Źrzebowie

---

Zajmowany krąg:
Piąty krąg

---

Pochodzenie:
Dzięgle-Działowie – córka Czarnogłowa i Białobogi

---

Mąż-Rodzeństwo:
Mąż-brat Makosz-Dodol

---

Dzieci:
Dodola z Rodu Sołów i Wodów – córka Mokoszy Dażboga i Woda.
Mąd – syn Mokoszy i Łada.

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Pani Bytu i Wiergu, Pani Wyroku

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Mokosza-Mokrza, Mokosza-Mąksza i Mokosza-Wierga

---

Funkcje, zakres działania:
Mokosza splata na Bańskich Łąkach śnieci swoich pajączków w nieci Bai. Przesącza je swoim Złotym Sitem-Przetakiem nadając im odpowiednią grubość i jakość. Od niej więc zależy czy nieci wiergu, zrębu, doli i bytu będą dobre. Osobiście zajmuje się wplataniem w Baję drugiego co do ważności rodzaju nieci – Nieci Wyroku Świata – wiergu. Od Mokoszy bardzo wiele zależy, bo może ona przepleść ów wierg zupełnie na odwrót niż go Makosz wydeptał i zmienić tym samym czyjeś życie.

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Posługuje się nieodłącznym Złotym Sitem-Przetakiem. Ma też Złotego Pająka, który spina szatę na jej piersi niczym brosza, ale jest żywy i wykonuje wszystkie polecenia Bogini

---

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

Patronka dla:
…

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Odmienice (Dole, Dólki, Białoludy, Białoludki, Białogłówki)

---

Romanse:
Z bogiem Łado, z powodu żądzy do Mokoszy narodził się bóg Mąd

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
…

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

C.D.N.

---

Źródło artykułu – Czesław Białczyński

Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty” 

---

---

MOKOSZA

---

Na Niwie Źrzebu rosną bardzo ciekawe rośliny, dające swymi sokami wieszcze wizje. Jest tu Pole Makowe, Konopne, Lniane i Miętowe. Prócz pająków mieszkają tutaj skrzydlate wilki, jeże i sowy. Gaje wiązowe i białodrzewie porastają samo południe Niwy, u stóp Gór Stołpowych na Brzegu Nawi.

Zachowały się także wzmianki wskazujące na związek Mokoszy z kobiecym seksualizmem i onanizmem. W rosyjskim przeniesiono miano jej kapłanek mokoszij (Gromada Mokoszek lub Mokochanek) na nierządnice. Wiąże się to ze świętem Mokridy, czyli polskimi Prządkami, obrzędami zamkniętymi dla mężczyzn, świętem wyłącznie kobiecym, podczas którego miały miejsce różne zabiegi mające wzmocnić płodność, a więc rozbudzić pożądanie, przekazać kolejnemu pokoleniu kobiet tajemnice nie tylko opowieści prządkowych – bajów mitycznych, ale i inną tajemną wiedzę kobiecą.

MAKOSZ i MOKOSZA to bogowie Źrzebu (zrębu, losu) i Wiergu – Wyroków Nieba. Ich istyjskimi odpowiednikami są Moschel i Marsza (Masza). Ich miana są dwuczłonowe i zawierają w drugim członie wyraz kosz będący prastarym określeniem zbiorczym wszystkich rodzajów losu, właściwie przypadku niepowiązanego jeszcze wtedy z przeznaczeniem. Człon mok (mąk-, mak-) odnosi się do pojęcia mokrości, mącenia-mieszenia, mączenia-mieszenia (pomiechrać, pomąchrać – powikłać).

Mokosze pokazują ludziom ich los w sposób powikłany, niejednoznaczny. Wikłają też los w sposób dosłowny, wyplatając Materię Świata – Baję. Istotę wikłania i mieszania przez Mokoszów najlepiej oddaje przykład Pająka Mokoszy.

Pająk Mokoszy spoczywa zawsze na jej piersi i z jej polecenia zabija lub wraca życie, odwraca wierg (los-wyrok), sprowadza szczęście lub nieszczęście na człowieka.

Nigdy nie wiadomo, co w końcu przyniesie. Stąd wzięła się wiara w moc pająka, który napotkany o wieczorze ma przynosić nadzieję, a o poranku nieszczęście, i zakaz-tabu zabijania pająków, będących wszak wyplataczami Nieci Żywota (bytu, wiergu, źrzebu, doli) na Bańskich Łąkach Mokoszów. Człon mak – nawiązuje również do maku będącego atrybutem Makosza, rośliny, która jest znana z właściwości odurzających i była używana przez wieszczbiarzy w celu wieszczego wróżenia – przepowiadania przyszłych zdarzeń.

Mokosza nosi miana Mokoszy-Mokrzy, Mokoszy-Mąkszy i Mokoszy-Wiergi. Przydomek Mołwa zawierający znaczenia męłcia i mowy został już omówiony.

---

Mokos – wyplot, przędzenie i przędza. Postać bogini Mokoszy znajdowała się w panteonie Włodzimierzowym i jest potwierdzona przez najstarsze latopisy. Jej pamięć przechowała się na Ukrainie do XIX wieku, kiedy obchodzono jeszcze jej święto jako Piatnicę. Wtedy też urządzano obchód z Mokoszą. Przedstawiano ją jako długowłosą, wielkogłową, długoręką boginię i wiedziono przez całą okolicę, zamykając obchodem święty krąg. Obrzędy te nazywano Mokridą. Mokrza to jeden z przydomków bogini. Słowo mąka znaczyło dawniej jednocześnie ciasto i mieszenie (męłcie), a nie sypką mąkę i wiązało się ze znaczeniem mokry, lepki. Motać (mołtać, moktać) znaczyło nie tylko nawijać, naplątywać, ale i mówić (mołwa – mowa).

O przydomku „Mokrza” warto dodać, że oznacza on boginię Mokrokrzewiącą, Mokrokrzeszącą, co się odnosi do rozkrzewiania i krzesania Nieci Żywota na Bańskich Łąkach, skrapiania ich Żywą Wodą oraz rozczesywania. Z powodu owej ożywiającej właściwości wody z Bańskiej Łąki i studzien Mokoszów w razie suszy nie tylko składa się ofiary bogom Wód, ale i odprawia obrzędy mające zyskać przychylność Mokoszów (Mokoszy i Dodoli lub Makosza-Dodola), by woda, która spadnie, była dobra, ożywiająca zwiędłe rośliny.

Przydomek Mąksza został omówiony wyżej, tu trzeba dodać dwa znaczenia miękki i męka– obydwa wychodzące, tak samo jak mąka, z rdzenia mięk – oznaczającego ugniatanie, gniecenie, urabianie. Owo urabianie i miękczenie na mokro dotyczy Nieci powstających z włókien bańskich traw, obrabianych tak jak len czy konopie. Między kątynami i gromadami nie ma zgody co do tego, czy Nieci Żywota pochodzą wyłącznie od Bańskich Pająków, czy również są wyrabiane z Bańskich Traw. W pierwszym wypadku byłyby plecione w grube nici i sznury, a potem tworzyłyby Materię (materiał) Świata, w drugim włókna wplatano by w Baję, tak jak się je wplata w maty i kosze.

Zachowały się także wzmianki wskazujące na związek Mokoszy z kobiecym seksualizmem i onanizmem. W rosyjskim przeniesiono miano jej kapłanek mokoszij (Gromada Mokoszek lub Mokochanek) na nierządnice. Wiąże się to ze świętem Mokridy, czyli polskimi Prządkami, obrzędami zamkniętymi dla mężczyzn, świętem wyłącznie kobiecym, podczas którego miały miejsce różne zabiegi mające wzmocnić płodność, a więc rozbudzić pożądanie, przekazać kolejnemu pokoleniu kobiet tajemnice nie tylko opowieści prządkowych – bajów mitycznych, ale i inną tajemną wiedzę kobiecą.

Wierga – znaczy zarówno Dająca Wierg (los-wyrok) Nieba, jak i wierna Makoszowi oraz wiergna – prawa, właściwa, wracająca (choć według mitu wielokrotnie odchodziła). Także wierzgająca – rzucająca się (wreszti, wrh – rzut), wróża – przepowiadająca (wróżąca), wroga, wróżdżąca – mściwa, wrożąca – krępująca, wiążąca powrozem losu, wiersznia – wysoka, wierzchnia – zapoczątkowująca (poczynająca), źródłowa, zawierszająca –kończąca, wiersza – łapiąca w sieć (wierszę) przeznaczenia.

Wrog i Wierg to rodzaj losu związany z działaniem Makosza w jego welańskiej izbie – jest to inaczej mówiąc Wyrok Nieba lub Wyrok Makosza. Jego kształt rozstrzyga się jednak w chwili, kiedy Mokosza wplata nieć żywota danej osoby w Materię Świata w określony, wybrany przez siebie sposób. Przeważnie ów Wyrok-Wrog jest wydawany raz na zawsze, na całe ludzkie życie, ale bywa, że Mokosza przeplata nieć nawet na drugą stronę Materii Świata (co przemienia źrzeb, dolę i byt danej osoby w zupełne przeciwieństwo dotychczasowego losu) lub wywleka nieć z dotychczasowego i wplata w inne, nowe miejsce Bai. Wierg to oznajmienie owego Wrogu-Wyroku i niejako złączenie rzeczywiste wyroku w postaci przedmiotowej z określoną osobą – rzeczywistym podmiotem.

Źrzeb to ogólny los przeznaczony człowiekowi, wynikający z powiązania jego wrogu z wrogami innych bytów w Zrębie, czyli Sieci-Osnowie Bai.

Różne rodzaje wiergów, zabiegi towarzyszące narodzinom i sposoby przyjmowania Rodzanic, Narecznic czy Sądzenic dokładniej opisane są w innych źródłach. Także wiadomości o tym, jak starano się zapobiegać przydzieleniu złego wiergu noworodkowi, i o różnych sposobach walki z bogami Źrzebu podają badacze obrzędów i obyczajów ludowych.

---

Ładowie z Dziwieniami stali się wspólnie Opiekunami obrzędu weselnego. Ładowie opiekują się w tym obrzędzie zaślubinami (wianowaniem), Dziwieniowie weselem (zwieńczeniem), a z nimi Gospódzowie (Radogostowie) sprawujący pieczę nad zakładzinami nowego gospodarstwa. Na boskich opiekunów całości owego ważnego obrzędu przejścia bierze się zawsze Źrzebów (Makosza i Mokosz), by zapewnić nowemu stadłu jak najlepszą dolę.

---

„Mąd, zwany też Mikołą, jest mądry, ale jego działania są bardzo mętne. Pochodzenie Mąda, jak i wszystko w jego postaci, nie jest do końca jasne. Z przyrodzenia najbardziej podobny do obojga Plątów, wszedł do ich tynu, choć nie jest właściwie ich synem. Oboje Plątowie maczali jednak palce w jego poczęciu i wychowaniu, a według niektórych kątyn to Plątwa była jego matką. Powszechnie, mimo wszystko, to macierzyństwo przyznaje się Mokoszy.”

„Było to tak. Mokosz bardzo chciała mieć Przetak, czyli sito, które jej było potrzebne do kropienia i cedzenia śnitek mokrzaków, mokosznych pajączków z Bańskiej Łąki. Łado od jakiegoś już czasu potajemnie się do niej zalecał i usiłował ją bezskutecznie w różne miejsca zwabić. Nie było to proste, bowiem bogini, sama bardzo zazdrosna o swego męża, dawała Ładowi mocny odpór. Zazdrość Mokoszy, nie mająca żadnych powodów, była powszechnie znana, a tak wielka, że bogini nie zostawiła nigdy sam na sam z Makoszem nawet swojej córki Dodoli. Makosz bardzo bolał nad tym i cały świat cierpiał, bo wiele było prac przy wyplataniu Bai (Materii Świata), które powinien był Pan Źrzebu robić z Dodolą, żeby źrzeb i dola wszych bytów splotły się ze sobą należycie. Na dobry pomysł wpadła Plątwa, której się Łado zwierzył ze swego kłopotu. Podstępna Plątwa wyznaczyła cenę za swoją radę. Umówiła się z Ładem, że ten da jej na własność najcenniejszą rzecz, jaką posiądzie, w pierwszym dziewiątym dniu od spełnienia swej żądzy. Poleciła bogu, by powiedział Mokoszy, że Przepląt wyplecie dla niej Sito tak mocne i piękne, jak jego Sieć, którą uczynił z wikła. Jednakże musi ona osobiście odebrać podarunek w Czarownej Jaskini w Górach Stołpowych. Tam zwabią Mokosz i Łado będzie mógł zaspokoić swoje żądze.

Plątwa bez trudu przekonała męża, by wywiązał się z zamówienia. Obojgu im zależało, żeby Mokosz miała przetak wikłający nieci, plączący wierg rzeczy. Nikt nie potrafił tak pleść jak Przepląt, więc Mokosz usłyszawszy wspaniałą nowinę udała się do jaskini. Milkliwy zwykle Przepląt przywitał ją bardzo ciepło, ale mina mu zrzedła, kiedy zobaczył, że bogini przyniosła ze sobą łozinę do wyplotu i nie chciała się ruszyć znad jego głowy w trakcie roboty. Wtedy właśnie wkroczyła Plątwa, która sprowadziła do jaskini Łada. Łado rzucił się na Mokosz, obejmował ją stu rękami i całował, gadał miłe głupstwa, aż zawrócił jej w głowie. Mokosz uległa wtedy Ładowi w jednym z najciemniejszych zakątków Czarownej Jaskini. Przepląt skorzystał z nieuwagi bogini i udało mu się wpleść w Przetak sporo wikła zamiast łoziny.

Mokosz, nic nie podejrzewając, zabrała podarunek i wróciła do swego domu. Tutaj się okazało, gdy zaczęła Przetaka używać, że śnitki-wołocie, które przezeń się przesnują, dziwnie zmienny dają wierg i dolę. Wikło było grube i twarde, a wychodzące jego okami wołocie stawały się bardzo cienkie i kruche, wrażliwe na zerwanie. Tylko woda deszczowa, spadająca z nieba na sito, zmiękczała wikło i wtedy przepuszczało ono grubsze nieci. Mokosz nie mogła jednak zaprzestać używania Sita, bo Makosz natychmiast by coś zaczął podejrzewać. Na dobitkę stwierdziła, że jest ciężarna. Zwierzyła się w rozpaczy Plątwie. Ta lotem ptaka zaniosła nowinę Ładowi. Nie był zaskoczony, o to mu właśnie chodziło.

Oboje Plątowie ofiarowali się dać Mokoszy, na czas porodu, schronienie w swojej Jaskini. Makosz-Dodol cały czas coś podejrzewał, bo jego żona zachowywała się dziwnie i stroniła od niego.

Na pierwszy dziewiąty dzień po tajemnym spotkaniu Mokosz poczuła, że zbliża się rozwiązanie. Pobieżała w Góry Stołpowe. Tu, w tym samym zakątku Jaskini Czarownej, gdzie dziecko poczęto, u Czarnego Źródła, powiła Mąda.”

---

Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”

---

---

Tyny podległe Tumowi Jaruny-Jaryła:

Bogowie Żywiołów-Żywiołowie:
1. Tyn Wiłów-Borowiłów (Kieniów):
Borowił, Lesza-Borana, Boruta, Wilec, Rokita
2. Tyn Wodów:
Wąda-Węda, Wodo-Wełm, Śląkwa-Dżdża, Wodnik, Wodyca

Bogowie Mocy-Mogtowie:
3. Tyn Mokoszów:
Makosz, Mokosza, Wid-Wij, Dodola
4. Tyn Plątów:
Przepląt, Plątwa, Mąd, Licho
5. Tyn Dziewów:
Kupała, Dziewanna, Krasatina, Dzildzielija

---

---

Tyn Mokoszów-Źrzebów

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Białobogi, Tum Jaruny, Tyn Mokoszów

---

Członkowie rodu:
Makosz, Mokosza, Wid-Wij, Dodola

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Wiąz i Białodrzew (Biała Topola), Wilk, Jeż, Sowa, Konopie, Len, Mięta, Mak, Pająk

---

Kamień:
Ametyst

---

Minerał:
Bazalt

---

Rzecz:
Przędza, Włókno i Nić (Nieć)

---

Maści (barwy):
Mocna Żółta

---

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 5, Liczba 14

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja A, Gramota k

---

Niwa (symbol):
Niwa Obręczy

---

Tyn:
Bazaltowy Dwór

---

Miesiąc:
Świbań (Świcień, Przedmarczyk)

---

Wieńce i ofiary:
Mak, Konopie, Len, Mięta 

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
…

---

 Czesław Białczyński.

Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”

---

---

---