Bóg Boruta

Boruta – Wiara Przyrodzona – Marek Hapon

---

Boruta Syn Borany i Borowiła.  Pan Boru i  Władca Małego Zwierza, Pan Ziół i Strażnik Czystości Boru. Zarządza małymi zwierzętami leśnymi i ziołami, ale szczególnie dba o czystość lasu i przestrzeganie zasad jego wykorzystywania przez ludzi i bogów. Boruta nosi przydomki Leszego, Kusego i Borutry-Beruta. U Istów odpowiada mu Diwiriks – Zajęczy Bóg. Jest on władcą małych zwierząt leśnych, a kiedyś był także władcą ptaków.

---

---

---

Bóg Boruta

---

Stąd właśnie drugi człon jego miana -uta ( -utra) – ten któryutracił, któremu odebrano (człon ber) władanie darami boru. Jednocześnie utra (utro) – znaczy poranek (Bor-utra to Ten Który Narodził się u Zarania Boru – pierworodny syn Borowiła), a także władca ruty (Bor-ruta), małych leśnych roślin, Pan Ziół, Strażnik Czystości Boru. Przydomek Leszy podkreśla funkcję owego boga jako Strażnika Czystości, strzegącego boru i lasów przed zniszczeniem. Miano Kusy określa Borutę jako kulejącego, chodzącego krzywo (koso) i niechętnego ludziom, patrzącego koso na ich obecność w lesie (łowiectwo oraz zbieractwo umniejszające zasoby borów). Boruta jest kulawy od czasu pojedynku z potworami, kiedy to uderzenie jednego z nich przetrąciło mu rękę i biodro.

Postać tego boga przetrwała w licznych podaniach, zwłaszcza w ziemicy wielkopolskiej i na Rusi Czarnej, Białej oraz Czerwonej.

---

„…Przy Drugim Ognisku siedzieli Rokita-Bugaj i Boruta z Wiłów-Knów, Wąda z Wodycą, Siem i Obiła z rodu Simów, Dziwień-Kupała i Dziewanna z Dziewów oraz Reża-Ragana. Tu postanowiono porodzić straszliwą Poskrudę (Skrudź, Paskudę) z tej samej materii, z jakiej jest woda (czyli z płynnej płoni). Uradzono posłać ją, by się biła o Ziemię.”

„… Ponieważ w owym przypadkowym zaniedbaniu największa była wina Knów, im przypadło odciągnięcie Położa Wyrwijedlicy z Ziemi. Zebrał się cały ród i poderwali potwora na Niebo, ale ten w pewnej chwili się wyswobodził wyrwał wiekową jodłę i uderzył nią Borutę tak strasznie że wybił mu oko i strącił go na skały. Boruta spadając z wysokości uderzył w głazy prawym bokiem i przetrącił sobie nogę. Gadacze wędzcy z plemienia Kaszebów twierdzą, że od tamtego czasu zawsze już na nią utyka, po czym łatwo go poznać. Stąd ich zdaniem miało się wziąć miano tego boga: Bór-uta, czyli utykający. Pozostali Knowie pojmali jednak Wyrwijedlicę i unieśli ku Weli, gdzie był przeznaczony.”

„… Kiedy Zwierzowie i Zróstowie spadli w Kolibę, zaraz rozeszli się we wszystkie zakątki Matki Ziemi, a Wiłowie objęli nad nimi panowanie, zawiadując poszczególnymi rodzinami (rodzajami). Tylko Zerywanie, wystraszeni, bezradni, ogłupiali, pozostawali w miejscu, gdzie spadli, i nie odważyli się opuścić granic Koliby. Nic by się zapewne nie stało, gdyby nie to, że Wiłowie okazali się skąpcami i zazdrośnikami, którzy strzegą swoich posiadłości tak pilnie, że nic się poza nie nie wymyka. Z ptakami było tak, że Boruta więził je po lasach, nie pozwalał im wzlatywać na otwarte przestrzenie ani nawet na niebo ponad wierzchołkami drzew. Skrył je wszystkie w borach i tam trzymał, bo zdały mu się tak piękne, w barwach i ze śpiewu, że z nikim nie chciał się dzielić ani ich pięknością, ani tajemnicą pieśni.”

„… Pojedynek rozpoczęto o świcie, a kiedy było już południe i wciąż raz zwyciężał Wilec, a raz Cich, przybył zaciekawiony Boruta, by popatrzyć, jak to się skończy. Tak go owa gra wciągnęła, że zapomniał o tym, czego powinien był pilnować, czyli o ptakach. Walka tymczasem trwała i stawała się coraz zaciętsza, a stawki w niej rosły. W końcu, tuż przed zachodem słońca, przy ostatniej zagadce, Cich postawił pod zastaw wszystkich ludzi, a Wilec całą swoją gadzinę.

Cich zadał pytanie: co będzie, kiedy nic nie będzie? Wilec milczał zaskoczony. Myślał długo, a im dłużej się zastanawiał, tym bardziej niejasna stawała się ta sprawa. Milczał, milczał i milczał. Nie znalazł rozwiązania. Cich ze spokojem zapakował gadzinę do worka i odszedł.

Dopiero teraz przecknął się Boruta i pobiegł kłaść ptaki spać. Gdy jednak przybył w swój tajemny zakątek, okazało się, że ani jednego ptaka nie ma! W czasie kiedy trwała bitwa na zagadki, Pogoda i Bożebóg zebrali wszystkie ptaki i przenieśli je najpierw za Morze, a potem na Wyspę Weń na Weli. Pogoda ukryła ptaki pod rozległą i nieprzeniknioną koroną Wyraju. Mało tego, ukradli też Borucie wszystkie kwiaty, które Bożebóg porozsadzał po różnych zakątkach Koliby oraz po polach i łąkach całej Ziemi. Boruta na próżno szukał, biegał i rozpaczał. Zbiegł całą Ziemię i całe Niebiosa, ale nawet śladu po ptakach nie znalazł. Kiedy usiadł w swoim zakątku chcąc się pocieszyć widokiem kwiatów i ich zapachem, zobaczył, że ich także nie ma. Popadł w okrutną rozpacz i wył tak głośno, że aż się Góry Kauków trzęsły.”

„… Kienowie chcieli także, by część ptaków wróciła do lasu. Pogoda zgodziła się na to, ale tylko pod warunkiem, że to ona będzie ich Panią, a nie Boruta, który rządził nimi źle i nie potrafił ich upiłnować. Długo trwały targi, aż w końcu wszystko uzgodniono. Wtedy dopiero Pogoda na powrót wypuściła ptaki. Niektóre z nich wróciły do boru, lecz tylko nieliczne od tamtego czasu zakładają gniazda w krzewach i runie leśnym. Większość bojąc się, że Boruta znów zapragnie je zniewolić, sadowi się wysoko w koronach drzew, gdzie jego władza nie sięga. Do dziś pozostają pod pieczą Pogody, i z tego powodu nazywają ją Matką Ptaków.”

---

---

BORUTA

Ród: Wiłowie

---

Zajmowany krąg:
Szósty Krąg

---

Pochodzenie:
Syn Borany i Borowiła

---

Rodzeństwo:
Brat Rokita.
Przybrany brat Wilec z Rodu Przeplątów – Syn Borany i Przepląta. 

---

Dzieci, potomkowie:

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Leszy, Kusy i Borutra-Berut

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Pan Boru i  Władca Małego Zwierza, Pan Ziół i Strażnik Czystości Boru

---

Funkcje, zakres działania:
Zarządza małymi zwierzętami leśnymi i ziołami, ale szczególnie dba o czystość lasu i przestrzeganie zasad jego wykorzystywania przez ludzi i bogów.

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Berło Trójświerkowe zwieńczone Złotymi Szyszkami.

---

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

Patron dla:
…

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Leśnice (Lisyvki, Gaiły)

---

Romanse:
…

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
Raczej przychylna ludziom.

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

C.D.N.

---

Źródło artykułu – Czesław Białczyński

Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”

 

---

---

Opis wyższej hierarchii w której znajduje się Boruta

---

Tyny podległe Tumowi Jaruny-Jaryła:

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Wiłów-Borowiłów (Kieniów): Borowił, Lesza-Borana, Boruta, Wilec, Rokita
2. Tyn Wodów: Wąda-Węda, Wodo-Wełm, Śląkwa-Dżdża, Wodnik, Wodyca

Bogowie Mocy:
3. Tyn Mokoszów: Makosz, Mokosza, Wid-Wij, Dodola
4. Tyn Plątów: Przepląt, Plątwa, Mąd, Licho
5. Tyn Dziewów: Kupała, Dziewanna, Krasatina, Dzildzielija

---

---

TYN WIŁÓW-BOROWIŁÓW

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Białobogi, Tum Jaryła, Tyn Wiłów-Borowiłów

---

Członkowie rodu:
Borowił, Lesza-Borana, Boruta, Wilec, Rokita

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Jodła i Sosna, ze Zwierząt Niedźwiedź, z Ptaków Dzięcioł, z Roślin Huba-Czyr, z Krzewów Borówka Czarna i Czerwona (Brusznica), z Ziół Czarownych Podkolan i Wiłe Grzyby, z Ziół Wieńcowych Dyptam i Kopytnik, z Owadów Trzyszcz i Trzmiel

---

Rzecz:
Żywica i Miód

---

Kamień:
Zielony Diament

---

Minerał:
Cynk

---

Maści (barwy):
Jasna Zielona

---

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 4, Liczba 4

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja L, Gramota h

---

Miesiąc:
Kwiecień (Trawień)

---

Niwa (symbol):
Niwa Lasu i Drzew

---

Tyn:
Dwór Drzewiany

---

Wieńce i ofiary:
Dyptam i Kopytnik oraz Wiłe Grzyby, Podkolan

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
Chleb borys, borszcz – barszcz, miód, żywica i wosk leśny

---

Czesław Białczyński
Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”

---

 

---