Bogini Żywia-Siwa

Zamieszczono przez
Żwia-Żniwa, Siwa i Krodo

 

Żywia córka Rgła i Reży. Wyjątkowo przychylna ludziom. Opiekunka zagród i ogrodów, pani drzew i krzewów owocowych, zagonów jarzynowych i ptactwa domowego. Czuwa nad drzewami trześni, orzechów, śliw, ale i nad krzewami róży owocowej, dereniu czy roślinami ozdobnymi i kwiatami. W jej opiece leżą winnice, uprawy chmielu, tytoniu, konopi, maku, lnu, słonecznika i innych roślin olejowych, grochu i fasoli. Zajmuje się także bydłem i trzodą pozostającą w zagrodzie lub chlewie, czy stajni. W jej opiece znajdują się wszelkie płody od chwili gdy znajdą się w stodole i spichrzu. Pilnuje ich razem z Ubożą, Bodą i Warzą-Cicą.

Krodo-Kurcho, Kurka, Kirke, Kurke, Kurko – Pani Zagród, Pani Ogrodów, Władczyni Sadów i Pani Ptactwa Domowego, Pani Przetwórstwa.

kolovrat

ŻYWIA-SIWA

Znaczenie mian i imion oraz przydomków, i ważniejsze pojęcia wywodzone z jego miana: Żywia nosi przydomki Żwi-Żniwy, Siwej i Krodo-Kurcho. Bogini była znana średniowiecznym kronikarzom niemieckim (XIV wiek) pod mianem Krody. Imię to wiąże się zarówno ze znaczeniem krut – okrutna, jak i krótka – niska, krota – obłaskawiona, łagodna, łaskawa (ukrócona), ukrócająca (tych, którzy niszczą zasiewy i plony), krotna – zwielokrotniająca (tym, którzy szanująjej niwy), krota – dziura (co podkreśla płeć bogini), wykrot – dół, krada – twarda, stwardniała, obrzmiała, kardma – kardnąca, ukradkowa, skradąjąca się, ukrywająca (co wiąże się bezpośrednio z mitem o jej podstępnym strzeżeniu sadów i skradaniu się). Także skrudląca – krusząca, skróda – stos drewna, koróda – kłoda,krada – ołtarz (wyraźne współczesne nawiązanie do dawnej boskości znaczenia), kródnieć – skracać się, krudzy – krócej, kurczyć się, skracać, krudować – karczować, kruda – karczowisko, skrudzić – bronować, skrząca się (skrąta) i skrzysta, skrzydlata (co wskazuje na jej niebiańskie pochodzenie). Również kruta – kręta, kręcąca się.

Jako Kurcho (Kurke) jest znana z zapisów pruskich. Miano to nawiązuje do jej zajęcia opiekunki-hodowczyni kur i kurów oraz innego ptactwa domowego. Istotne jest przede wszystkim odniesienie do kura-koguta – strażnika domostw, zwiastuna dnia, odstraszającego swym pianiem Ciemne Siły, będącego ważną postacią w podaniach i zwierzęciem ofianym. Słowo kur poprzez związek z perskim churos – kogut, nawiązuje do Chorsa. Było ono stosowane na określenie ognia, pożaru, a także narządów płciowych, tak męskich, jak i żeńskich. Jeszcze wcześniej zostały zapisane imiona bogini Siwa i Żywia. Przydomek Siwa ma związek z rdzeniem swęt (światło, świętość) oznacza boginię Biało-Świecąco-Włosą.

Żywia (Żwia) to przydomek oznaczający boginię Żywicielkę, Panią Życia, boginię żywą, ożywiającą, orzeźwiającą, żyzną, żywotną, żwawą. Miano wykazuje związek z Rzwia (Żwia), rzwieć – ryczeć, ale i rżnąć – rząć (ciąć) i rząć – gnać. Przydomek ten omówiono dokładnie przy opisie bogini Reży-Rzwy. Bliskie jest także nawiązanie do żgwić – palić, płonąć, jaśnieć. Wreszcie Żniwa, czyli odpowiadająca za rzęcie (żęcie, żętwę, żnieję),opiekująca się zbiorem płodów z pól uprawnych. Wykazuje bliski związek z żec – żgać (dźgać) i żgać – podpalać, rozpłomieniać, podżegać, żegadło, żegleń – węgiel, żglić – palić, żglisko – palenisko smętarne.

Istyjskim odpowiednikiem Żywii jest Curche-Kurko.

„Niektórzy prawią, że Żywia-Siwa jest córką Reży i Spora, jako że sporzyć i spożywać, czyli żywić, to wyrazy pochodzące od jednego boga. Spór jest bogiem o siwych włosach tak jak Żywia, ale na tym ich podobieństwo się nie kończy. Oboje są bogami dawcami, Żywia zaś często przebywa na Niwie Sporów.”

„Gdy zaś idzie o czarne psy Dziwienia, to po zakończeniu Wojny o Krąg Żywia-Siwa dała je swojej matce Reży, by przypieczętować zgodę między Młodymi i Starymi Mogtami – Bogami Mocy.”

„Białoboga strzeże Jasnożywiów, Dźwięczliny i innych dobrych drzew. Jej żmijowie czuwają w korzeniach i koronach owych drzew, odpędzają tych, co im szkodzą, dozwalają na zbiory tym, którzy spełnili określone gusła. Żywia-Siwa, boska ogrodniczka, jest przez Białobogę dopuszczana do corocznego zbioru owoców z Jasnożywiów i innych niezwykłych drzew. Owoce owe Rada-Zboża przechowuje w jednej ze złotych izbie tynu Grubów. „

„…Wreszcie wystąpiła inna bogini, Żywia-Siwa, która wykradła Śliwki, Jabłka i Gruszki z niwy Welesa i z ogrodów Spora, a potem rzuciła pestki w Kolibę. Wyrosły z nich wspaniałe drzewa, których gałęzie uginały się od soczystych owoców. Żywia nauczyła Zerywanów, jak postępować, by owe drzewa mnożyły się szybko i zawsze dawały tak pełny plon. Rgłowi i Reży zrobiło się od razu trochę nieswojo, że dopuścili, by ich córka działała sama i narażała się Simowi, Welesowi, Plątom oraz Morom. Postanowili także coś od siebie ludziom dać. Również jej brat Rgiełc dołączył się do owych darów. Rgłowie przysłali Zerywanom białą Krowę i Jajko. Nie było to jednak takie jajko jak to, które dał kiedyś ludziom Sim. Nie nadawało się ono do zjedzenia. Miało siedem zarodków i wylęgło się z niego siedem Kur – trzy koguty (kury) i cztery kury (kwoki). Krowa w tym samym czasie wydała na świat siedem cieląt – cztery jałówki i trzy byki. Jednakże krowa i jej przychówek oraz kurczęta nie miały co jeść.”

Bractwo Czystej Krwi

Grumadę tę tworzy osiemnastu bogów: Chorsiniec, Chorsawa, Ciosno-Turupid, Perunic, Płoń, Zorza-Jutra, Denga, Poświst, Wodnik, Rokita, Boruta, Skalnik, Zmora, Bodą, Rgiełc, Żywia-Siwa, Śląkwa i Licho. Żaden z rodów ani tynów nie ma w niej zdecydowanej przewagi. Runowie, Ksnowie, Sołowie, Wiłowie (Kienowie), Wodowie i Rogozowie (Rgłowie) posiadają po dwa głosy. Sześć rodów posiada po jednym przedstawicielu (są to: Świstowie, Żgwiowie, Morowie, Plątowie, Simowie i Bożowie). Osiem rodów nie ma tutaj w ogóle żadnego przedstawiciela (z Żywiołów Sporowie, z Mogtów zaś Ładowie, Dziewowie, Źrzebowie, Prowowie, Rodowie, Welesowie i Weniowie). Jak z tego widać w bractwie mają przewagę Młodzi Żywiołowie. Przedstawicieli ma tu siedem tynów Żywiołów i pięć Mogtów. Małe Żywioły posiadają w tej grumadzie jedenaście głosów.

kolovrat

ŻYWIA-SIWA

Ród: Rogale

Zajmowany krąg:
Siódmy Krąg

Pochodzenie:
Córka Reży i Rgła

Rodzeństwo:
Brat Rgiełc

Dzieci, potomkowie:
…

Postacie-wcielenia (równe miana):
Żwia-Żniwa, Siwa i Krodo

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Krodo-Kurcho, Kurka, Kirke, Kurke, Kurko – Pani Zagród, Pani Ogrodów, Władczyni Sadów i Pani Ptactwa Domowego, Pani Przetwórstwa.

Funkcje, zakres działania:
Opiekunka zagród i ogrodów, pani drzew i krzewów owocowych, zagonów jarzynowych i ptactwa domowego. Czuwa nad drzewami trześni, orzechów, śliw, ale i nad krzewami róży owocowej, dereniu czy roślinami ozdobnymi i kwiatami. W jej opiece leżą winnice, uprawy chmielu, tytoniu, konopi, maku, lnu, słonecznika i innych roślin olejowych, grochu i fasoli. Zajmuje się także bydłem i trzodą pozostającą w zagrodzie lub chlewie, czy stajni. W jej opiece znajdują się wszelkie płody od chwili gdy znajdą się w stodole i spichrzu. Pilnuje ich razem z Ubożą, Bodą i Warzą-Cicą.

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Trzy Złote Jabłka i Łasica.

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Niziołki (Niziołkowie, Maliki, Ludki, Łutki, Darzamaty).

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

Patron dla:
…

Romanse:
…

Wrogowie:
…

Przyjaźnie:
…

Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
Wyjątkowo przychylna ludziom.
Żywia-Siwa wykradła Śliwki, Jabłka i Gruszki z niwy Welesa i z ogrodów Spora, a potem rzuciła pestki w Kolibę. Wyrosły z nich wspaniałe drzewa, których gałęzie uginały się od soczystych owoców. Żywia nauczyła Zerywanów, jak postępować, by owe drzewa mnożyły się szybko i zawsze dawały tak pełny plon.

Przynależny Miesiąc:
…

kolovrat

Tyny podległe
Tumowi Rajka-Rui

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Sporów-Grubów:
Spor, Sporza-Śrecza, Wołos, Rosza, Rada-Zboża
2. Tyn Simów:
Sim, Siemia-Matka Ziemia, Skalnik, Ziemiennik, Obiła

Bogowie Mocy:
3. Tyn Prowów:
Prowe, Czstnota, Prawdziwc, Sądza
4. Tyn Bożebogów-Ubożów:
Bożebóg, Uboża, Boda, Warza-Cica
5. Tyn Rgłów-Rogalów: 
Rgieł, Reża, Rgiełc, Żywia-Siwa

kolovrat

TYN RGŁÓW (ROGALÓW-ROGOZÓW)
Mogtowie

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Białobogi, Tum Ruji, Tyn Rogalów

Członkowie rodu:
Rgieł, Reża, Rgiełc, Żywia-Siwa

Główność:
jednogłowy

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

Atrybuty żywe:
Trześnia (Wiśnia) i Orzech (Włoski, Bukowy, Dębowy), Borsuk, Wróbel, Chrabąszcz, Trawa, Pokrzywa, Proso i Żyto, Łubin i Gryka  oraz Dżdżownica.

Kamień:
Kryształ Solny

Minerał:
Sól kamienna, solanka

Rzecz:
Polewka i Chleb (Placek-Podpłomyk) oraz Mąka

Maści (barwy):
Zielonożółta

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 8, Liczba 8

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja Ż, Gramota p

Niwa (symbol):
Niwę Kłosa

Tyn:
Solny Tyn

Miesiąc:
Wrzesień (Werszeń)

Wieńce i ofiary:
Proso i Żyto, Łubin i Gryka

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
Prokur – obrzędowy chleb pszeniczny.

C.D.N.

Źródło:
Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”