Bogini Czsnota

Bogini Czsnota

---

Czsnota córka Czarnogłowa i Białobogi. Jest strażniczką i opiekunką cnót, chwały, sławy, czci. Wynagradza cierpliwym, oczekującym i samotnym. Pani Czci i Cnót, Pani Sławienia, Wysławiająca, Pani Czystości i Oczekiwania, Pani Samotności, Pani Cierpliwa, Pani Ciernia, Pani Cierpienia, Bogini Czysta, Matka Dziewicza, Pani Dziewictwa i Cnoty, Pani Wstydu.

---

---

---

CZSNOTA

---

Czstnota to imię dwuczłonowe, gdzie pierwszy człon znaczy czystość, cnotę, cześć, chwałę i ckliwość – słodycz oraz ckliwość – tęsknotę, Drugi człon miana, -nota, nawiązuje do nyć – zawodzić, wyć, tęsknie śpiewać, nucić, umierać (nyja – śmierć).

O przydomku Czstnoty, Pirwa, warto tu powiedzieć ponad to, co powyżej powiedziano w związku z Prowem, że być może było to główne dawne miano tej bogini, ma ono bowiem także po prostu znaczenie: Prwa – żona Prowego.

Cna, czyli cnotliwa, tęskna, czysta, pusta – czcza (odnosi się do jej dziewictwa nigdy nie była zapłodniona, pełna), ckliwa – nudna, ckląca – czekająca, tęskniąca, zacna – godna szacunku, poważana, pełna czci i czczona.

Czela (Czołna-Chwała) wiąże się z jej pierwszeństwem (urodziła się przed Prowem jako Pirwa, a więc na czele wszystkich mocarzy, i razem z Prowem przewodzi im wszystkim) oraz czołzaniem – śliskością (co odkreśla kobiecość bogini). Jednocześnie jest to bogini czuła, ckliwa, a jej prawa są skierowane do ludzi (czel – człowiek, czeladź) – do rodzaju człowieczego jako całości. Człon -łna (-la, -łzna) odnosi się zarówno do jej kobiecości (łona) jak i jaśnienia (łuna), czy płaczu i pustości – łonienia – ronienia, łzawienia. Chwała znaczy dokładnie – cześć, sława, uwielbienie i podziękowanie, ale nie zwykłe, lecz dziękczynienie skierowane do bóstwa (np. „chwała ci, Panie”, „chwała Bogu”). Słowo to jest tożsame ze słowem Sławab i ma pochodzenie indoeuropejskie. Zachowało się w staroislandzkim skval – czcza paplanina, puste słowa, głośna mowa, wołanie.

Z pojęciem chwały wiążą się także pojęcia chwat – dzielny, chwacki – zręczny, chybki – szybki, chwyt – chwytać, uchwyt, chwat – chwytający. Ten ciąg znaczeń nawiązuje bezpośrednio do mitu i postawy Czstnoty, bohatersko (chwacko) broniącej syna, Prawica. W słowie Sława zawiera się z kolei przebogaty ciąg znaczeń związanych zarówno z pojęciem słowa, jak i słońca, słania, posłania, posyłania, przesłania, błogosławieństwa, prawosławia – czyli prawowierności – prawdziwej, prawej wiary i wiernościc. Sławić znaczyło chwalić, wielbić. Sławny był ten, kto był wierny raz danemu słowu, przyrzeczeniu, wierze – czyli prastarej, prawej religii.

Czelny – czołowy, wychodzący na czoło, z uniesionym czołem, posiadający cześć, moc dzielenia na części. Z tym rodzajem śnitki wiąże się zdolność kierowania ludźmi. Z rdzenia czel pochodzą takie pojęcia, jak człowiek, czelność, naczelnik (wychodzący na czoło), czeladź – dawniej cała rodzina razem ze służbą i niewolnikami (także pokolenie), czela – rodzina, ród, także tłum ludzki, czela – wszystkie pokolenia rodu, czeluść – dawniej gęba, otwór, usta, czoło – pagórek, wierzchołek, wzgórze. Poprzez wspólny praindoeuropejski rdzeń kel wywodzi się również z tego słowa pojęcia czółno – łódź wydłubana w pniu (czołn, czlun, łużyckie coln), czułość – wrażliwość, czsnota – cnota, cześć i część, człon – część całości, członeka. Ludzie posiadający w swojej nieci tylko ten rodzaj śnitek to przypuszczalni królowie, wytędze, naczelnicy plemienia, czołowe postacie swego ludu, bogacze.

---

---

CZSNOTA

Ród: Prowowie (Czystowie)

---

Zajmowany krąg:
Piąty Krąg

---

Pochodzenie:
Córka Czarnogłowa i Białobogi (Dzięgle-Działowie)

---

Związki:
Żona-siostra Prowego

---

Dzieci, potomkowie:
Prawdziwc jest synem (córką) Prowego i Dziewanny, albo Prowego i Czstnoty.

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Czstnota-Cna, Czstnota-Pirwa i Czstnota-Czela

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Czołna-Chwała zwana też Sławą – Pani Czci i Cnót, Sławuna, Pani Sławienia, Wysławiająca, Pani Czystości i Oczekiwania, Pani Samotności, Pani Cierpliwa, Pani Ciernia , Pani Cierpienia, Bogini Czysta, Matka Dziewicza, Pani Dziewictwa i Cnoty, Pani Wstydu.

---

Funkcje, zakres działania:
Jest strażniczką i opiekunką cnót, chwały, sławy, czci. Wynagradza cierpliwym, oczekującym i samotnym.

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Trójkąt i Złoty Wieniec oraz szatę białą tak jak jej syn Prawic.

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Dobrochoty (Dobrochty, Dobroszęta, Dobrożiły, Dobrodzieje, Księżoludki, Pełniczki)

---

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

Patron dla:
…

---

Romanse:
…

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

Co dobrego lub złego darowała, zrobiła ludziom:
…

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

C.D.N.

---

Źródło artykułu – Czesław Białczyński

Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty” 

---

---

Tyny podległe
Tumowi Rajka-Rui

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Sporów-Grubów:
Spor, Sporza-Śrecza, Wołos, Rosza, Rada-Zboża
2. Tyn Simów:
Sim, Siemia-Matka Ziemia, Skalnik, Ziemiennik, Obiła

Bogowie Mocy:
3. Tyn Prowów:
Prowe, Czstnota, Prawdziwc, Sądza
4. Tyn Bożebogów-Ubożów:
Bożebóg, Uboża, Boda, Warza-Cica
5. Tyn Rgłów-Rogalów: 
Rgieł, Reża, Rgiełc, Żywia-Siwa

---

---

TYN PROWÓW
Żywiołowie

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Białobogi, Tum Ruji, Tyn Prowów

---

Członkowie rodu:
Prowe, Czsnota, Prawdziwc-Prawota, Sądza

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Brzost i Brzoza Biała, Ryś, Cietrzew, Powój, Bratek, Ruta, Karabus

---

Kamień:
Kryształ Górski

---

Minerał:
Magnetyt

---

Rzecz:
Kwarc

---

Maści (barwy):
Różowa

---

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 1, Liczba 1

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja C, Gramota b

---

Niwa (symbol):
Niwa Tronu

---

Tyn:
Kryształowy Dwór

---

Miesiąc:

---

Wieńce i ofiary:
Powój, Bratek, Ruta

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
Prosiniec (pieczywo), rosół (potrawa), rostruchan-roztuchan (napój).

---

 Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”