Bogini Rada-Zboża

Bogini Rada-Zboża

---

Rada córka Rodżany, Bożeboga i Spora – z rodu Bożów i Grubów. Wyjątkowo przychylna ludziom.Pani Radości dla wszystkich, Pani Zaczynu, Pani Wzrostu, Władczyni Zasiewów i Urodzaju, Opiekunka Czisła (Kalendarza – Kulędarza, Koło Dara, Kłodarza). Daje radość każdemu – czyli możliwość i umiejętność radowania się i śmiechu. Dba o urodzaj i plenność nasienia oraz ziarna roślinnego.

Rada-Zboża jest rada wszystkim bogom i ludziom, wszemu, co żywe. Jednakże jest wyjątek od tej reguły. Bogini nie znosi tych wszystkich, którzy niszczą życie, krzywdzą i niewolą innych.

---

---

---

RADA-ZBOŻA

---

Święto Rady-Zboży jest obchodzone na wiosnę razem z Dziadami Wiosennymi i nazywane Radunicą.

Rada, córka Spora i Rodżany, nosi przydomki Zboża-Sporzyca, Czisła-Czisłoboga i Krza. Dwa przydomki: Zboża i Sporzyca znaczą właściwie to samo – córka Spora, z tym że pierwszy może również oznaczać córkę Boża-Bożeboga (pochodzącą z Boża), który jak wiadomo miał swój udział w jej spłodzeniu. Słowo „zboża” ma identyczne znaczenie jak „sporza”, a cała zmiana brzmienia wyrazu polega na udżwięcznieniu „s” i „p”.

Przydomek Krza oznacza Panią Rozkrzewiającą, rozradzającą zboża i wszelki pożytek ziemi. Słowo to nawiązuje zarówno do kri– krzak, krzew, jak i do kri – krew, krow – krowa. Inne nawiązania to krzesanie (ognia), krzątanie (praca, sprzątanie ),wskrzeszanie (odradzanie) i krzczyca (czub, wiecha, warkocz włosów). Znaczenie rdzenia spor omówiono w Tai Szóstej.

Miano Czisła oznacza mnożność, bezlik, wielką liczbę, niezliczoność i w ogóle liczbę. Pożytki dawane przez Zbożę są bowiem niezliczone, tak jak niezliczona jest ilość zbożowych ziaren sypanych w grzędy i liczba kłosów w łanach. W języku rosyjskim czisło oznacza nie tylko liczbę, ale i datę, konkretny dzień, co wiąże się z kalendarzem – bardzo ważnym przy uprawie roli, wyznaczaniu terminów siewu i zbioru zbóż. Wyraz ten oznacza również grono. Istyjskim odpowiednikiem Rady-Zboży jest bóg Ceroclis.

---

U wrót owej drogi niebieskiej postawili Rgłowie z polecenia Łada trzech Kosiarzy, by pilnowali porządku. Bożebogowie i Reża wzięli białą gwiazdę i skupili wokół niej wiele małych, żeby ich pilnowała – ta stała się Kwoką gwiezdnego świata, a jej dzieci Kurczętami. Prowe dorzucił też Ogiera i Krowę. Córka Sporów Rada-Zboża powiła cały Łan Kłosów, z których sypnęło się od razu Ziarno Welesowe. Ziarno to zbierały Baby (nazywane też Babkami) prosto do Dzierży i sypały pod Tłuk syna Perunowego Ciosny albo w Młyn z Ognistym Kołem (był to ten sam Młyn i to samo Koło, którego Obręcz pożarł później potwór Ponicz).

---

„Rada-Zboża zwie się tak, bo „zboża” znaczy dokładnie to samo co „sporza” – córka Spora. Zboże to karmicielski spór: owoc-przetrwalnik i ziarno-zalęg (spór wcielony w byt roślinny). Mlecz byka, kurze jajo czy rybia ikra są wcielonym sporem zwierzęcym.

Rada-Zboża jest jedną z Czterech Matek-Dawczyń Zbóż, jedną z tych, które podarowały je ludziom zrzucając je z Nieba. Kiedyś Spór przydybał Bożeboga, jak w zakątku Niwy Rodów obłapiał Rodżanę. Nie okazał kochankom, że ich widzi, lecz przytałł się w zaroślach. Ale krążące nad boską parą inogi wypatrzyły go i wszczęły wielki krzyk, miały bowiem tych dwoje ostrzec przed wścibskimi. Na żądanie Bożeboga zawstydzony Spór wyszedł na polanę, ale zamiast spodziewanego pojedynku skończyło się na zaproszeniu przez Rodżanę do wspólnej zabawy.

Rodżana chciała być dotykana łagodnymi dłońmi Bożeboga i całowana oraz pieszczona czułym oddechem Spora. Od owego oddechu i pocałunków Spora bogini zaszła w ciążę. Jeszcze tego samego wieczora powiła piękną Radę. Spór zabrał dziecko ze sobą. Jego żona-siostra Śrecza ledwo co wydała na świat Wołosa – syna Rgła-Owsienia (Rogła), mogła więc wykarmić i jego córkę. Tym sposobem młoda Rada weszła do tynu Sporów, stając się Radą-Zbożą.

Drzewidowie Spora znad Łaby mówią, że prawdziwym ojcem Rady-Zboży był Bożebóg. Według nich, Rodżana urodziła swą córkę tego samego dnia, a Spór tylko owionął swoim oddechem dziecko i sprawił, że Rada-Zboża stała się najszczęśliwszą i najpromienniejszą ze wszystkich bogiń. Otaczał ją niezmiennie wielkim uczuciem i dostarczał wszystkiego, co tylko przyszło jej na myśl. Bogini z tego powodu nieco się rozkaprysiła, ale będąc stale radosną, stała się Panią Radości dla wszystkich.

Rada-Zboża została Panią Zaczynu, Panią Wzrostu, Panią Bezliku, Władczynią Zasiewów i Urodzaju, Opiekunką Czisła (Kalendarza – Koło Darzą). Jej atrybutami są Rozsiewające Bukiety. Pierwszy z nich to Bukiet (Zbóż) Siejący Sytość, drugi – Bukiet (Kwiatów) Siejący Radość. Nosi ona przydomki: Zboża, Czisła-Czisłoboga i Krza.

Rada-Zboża jest rada wszystkim bogom i ludziom, wszemu, co żywe. Jednakże jest wyjątek od tej reguły. Bogini nie znosi tych wszystkich, którzy niszczą życie, krzywdzą i niewolą innych. Dlatego jej wrogami są Runowie. Cały ten ród uważa za wredny, czyli wrogi, ale najbardziej Perunica, za to jak postąpił z Zorzą i Mokoszą, Perperunę z powodu jej zachłanności (kradzieży sukien Śląkwy i makówek z Niwy Źrzebów), a także Ciosnę – za zniewolenie Roszy. Mniejszym mirem darzy również Morów i Welesów, ale i wśród nich ma przyjaciół, na przykład Lela, Polela-Sowija, Chorzycę czy Marzannę. Nawet Nyja może liczyć na pocieszenie Rady.

Z powodu szczodrości jest nazywana Dawczynią Pocieszenia, Panią Pocieszającą. To ona ukoiła ból Roszy, której kochankiem był piękny zerywański woj Cisz, pierwszy z wytędzów. Stąd bierze się znaczenie słowa „pocieszyć”. Rada przyszła ona do Roszy, gdy ta straciła Cisza, i ukoiła ją w rozpaczy zdającej się prowadzić do unicestwienia.

Rada-Zboża razem z Dziwieniem założyła na Rudym Bagrze uprawę z drzazg Drzewa Drzew. Wyrośli z owych drzazg Stwołowie-Stwolinowie – olbrzymi, którzy stanęli w Wojnie o Taje po stronie Małobogów i zawsze już potem stali przy nich murem. Stwołowie byli olbrzymami z kozimi nogami i ciałem okrytym sierścią. Wszyscy Stwołowłe jako śmiertelnicy zostali wybici w różnych bojach i potyczkach. Stało się tak, gdyż wąż Mora ukąsił Radę, Rada zasnęła pilnując uprawy, a wtedy Mor podlał wazrastające zarodki czarną wodą. Od Stwolinów wywodzą się plemiona Społów, Spałów i Ispolinów.

Pomocnicami Rady-Zboży są boginki Radunice. Święto Rady-Zboży jest obchodzone na wiosnę razem z Dziadami Wiosennymi i nazywane Radunicą.

---

---

RADA-ZBOŻA

Ród: Grubowie

---

Zajmowany krąg:
Krąg Szósty

---

Pochodzenie:

Córka Rodżany, Bożeboga i Spora – z rodu Bożów i Grubów.

---

Rodzeństwo:
…

---

Dzieci, potomkowie:
…

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Zboża-Sporzyca, Czisła-Czisłoboga i Krza.

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Pani Radości dla wszystkich, Pani Zaczynu, Pani Wzrostu, Władczyni Zasiewów i Urodzaju, Opiekunka Czisła (Kalendarza – Kulędarza, Koło Dara, Kłodarza).

---

Funkcje, zakres działania:
Opiekunka kalendarza, daje radość każdemu – czyli możliwość i umiejętność radowania się i śmiechu. Dba o urodzaj i plenność nasienia oraz ziarna roślinnego.

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Rozsiewające Bukiety. Pierwszy z nich to Bukiet Zbóż Rozsiewający Sytość, drugi – Bukiet Kwiatów Rozsiewający Radość.

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Radunice (Radice, Jumisy, Jumaleńsze).

---

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

Patron dla:
…

---

Romanse:
…

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

Co dobrego lub złego darowała, zrobiła ludziom:

Rada-Zboża jest rada wszystkim bogom i ludziom, wszemu, co żywe.
Rada-Zboża jest jedną z Czterech Matek-Dawczyń Zbóż, jedną z tych, które podarowały je ludziom zrzucając je z Nieba.

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

C.D.N.

---

Źródło artykułu – Czesław Białczyński

Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty” 

---

---

Tyny podległe
Tumowi Rajka-Rui

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Sporów-Grubów:
Spor, Sporza-Śrecza, Wołos, Rosza, Rada-Zboża
2. Tyn Simów:
Sim, Siemia-Matka Ziemia, Skalnik, Ziemiennik, Obiła

Bogowie Mocy:
3. Tyn Prowów:
Prowe, Czstnota, Prawdziwc, Sądza
4. Tyn Bożebogów-Ubożów:
Bożebóg, Uboża, Boda, Warza-Cica
5. Tyn Rgłów-Rogalów: 
Rgieł, Reża, Rgiełc, Żywia-Siwa

---

---

TYN SPORÓW (Grubów)
Żywiołowie

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Białobogi, Tum Ruji, Tyn Sporów-Grubów

---

Członkowie rodu:
Spor, Śrecza, Wołos, Rosza, Rada-Zboża

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Grusza i Jabłoń, Wół i Krowa, Groch i Grzyby, Stokrotka i Sporysz, Sroka, Żuk Gnojnik i Pszczoła

---

Kamień:
Diament Żółty i Jaspis

---

Minerał:
Sól – Kamień Jadalny

---

Rzecz:
Skóra, Futro

---

Maści (barwy):
Złotoczerwona (marchwiana)

---

Czerty i rezy (liczby):
Czertę 7, Liczbę 7

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taję S, Gramotę n

---

Niwa (symbol):
Niwa Zaczynu  (Bagna)

---

Tyn:
Dwór Złoty

---

Miesiąc:
Lipień

---

Wieńce i ofiary:
Stokrotka i Groch

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
Prosiniec (pieczywo), rosół (potrawa), rostruchan-roztuchan (napój)

---

 Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”