Bóg Prowe

---

Prowe syn Czarnogłowa i Białobogi. Przewodzący i ustanawiający prawa świata, prowadzący ludzi, ale też pierwszy wśród bogów mocy, rozsądzający pomiędzy nimi. Sprawuje pieczę nad ludzkim rozumem, rozsądkiem i rozmysłem. Czynwąt, Perewąt, Perewod, Prawot, Pan Zasad i Praw, Dawca Praw, Pan Rozumu i Władca Mocy.

---

---

---

PROWE

Ród: Prowowie (Czystowie)

---

Zajmowany krąg:
Piąty Krąg

---

Pochodzenie:
Syn Czarnogłowa i Białobogi (Dzięgle-Działowie)

---

Żona-Siostra:
Czsnota

---

Dzieci, potomkowie:
Sądza córka Prowego Dabogi i Dziewanny, albo Plątwy.
Prawdziwc jest synem (córką) Prowego i Dziewanny, albo Prowego i Czstnoty.

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Prowe-Isto, Prowe-Praw, Prowe-Karb

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Czynwąt, Perewąt, Perewod, Prawot, Pan Zasad i Praw, Dawca Praw, Pan Rozumu i Władca Mocy.

---

Funkcje, zakres działania:
Przewodzący i ustanawiający prawa świata, prowadzący ludzi, ale też pierwszy wśród mocy, rozsądzający pomiędzy nimi. Sprawuje pieczę nad ludzkim rozumem, rozsądkiem i rozmysłem.

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Żelazna Trzykątna Tarcza, oraz szata purpurowa podobnie jak u jego córki Sądzy.

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Kraśniaki (Kraśnięta, Krośnięta, Krośniaki, Kroszęta, Krasnoludy, Krasnoludki, Krasołudki)

---

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

Patron dla:
…

---

Romanse:
…

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
…

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

---

PROWE

---

Znaczenie mian i imion oraz przydomków, i ważniejsze pojęcia wywodzone z jego miana: PROWE – czyli pierwszy (prwy) z Mocarzy, stanowiciel prawa, strażnik praw, znający prawdę, prawiący – mówiący i kierujący, a także sądzący, przewodzący (prowadzący), prawy – czysty, szczery i jednocześnie prawy, właściwy (w odróżnieniu od lewego – niewłaściwego, co się bierze z odwrotnego kierunku kołowania w tanach magicznych i czynnościach czarownych, jakby zawracania życia ku śmierci – ponieważ lewy jest związany z bóstwami podziemia, Zaświatów), także sprawiedliwy. Również sprawny, sprawujący sądy, dający prawidła. Jednocześnie miano tego boga wiąże się z całym kręgiem znaczeń wywodzonych od per – uderzać, prać, które zostały omówione przy osobach Spora i Peruna, a także Perepułta. Tam mieszczą się również podkreślające męskość boga odniesienia do pręt, prąd, napierający, prędki. Miano Prowe jest wbrew pozorom dwuczłonowe, a drugi człon -we jest skróconym -wed (wiodący, widzący, wiedzący, wieszczący, wiążący). Znaczenie tego rdzenia omawialiśmy już wielokrotnie wyżej.

Isto znaczy istotny – główny, wywodzący się ze Swątowego istu, prawdziwy i właściwy (jestojski – prawdziwy, istinnyj – prawdziwy, istina – prawda, isty – właściwy). Także idący, nadchodzący (iść), nieuchronny (znachodzący).

Karb, czyli trzymający w karności, w karbach, w posłuszeństwie, w prawie i prawdzie. Znaczący uczynki karbami i karzący – karciciel. W mianie tym zawarty jest rdzeń kar oznaczający maść zarówno czerwoną, jak i czarną – barwy krwi i żałoby, związane ze śmiercią, karą pośmiertną, krwią czy wymierzaniem powszechnych dawniej kar cielesnych.

---

„Cztery rodzaje narzędzi zrzucili z Nieba bogowie, a ten tylko mógł być zerywańskim królem, kto je wszystkie podniósł. Były to: Czara-Dzban (dla kniaziów i kapłanów), Topór-Siekiera (dla wojów), Pług-Radło (dla wieśniaków) i Jarzmo-Dyby (dla niewolnych). Czterech bogów przedstawia sobą cztery rodzaje praw, jakim podlegają ludzie, zależnie od stanu, w jakim się znajdują, i od stopnia dojrzałości, jaki osiągnęli. Swąt-Światowit ma dla kapłanów i królów prawa boskie – przed nim oni odpowiadają i przez niego tylko mogą być sądzeni. Perun daje swe prawa wojownikom i on ich sądzi ręką króla lub kapłana. Prowe daje swe prawa wieśniakom i sądzi ich ręką wojownika, króla albo kapłana. Przepląt panuje niepodzielnie nad niewolnymi i jest ich jedynym dawcą praw oraz sędzią, który karze ich ręką panów.”

---

„Prócz Skoła i Ziemiennika zasiedlają Podziemie pomocnicy tych bogów – Skarbki, mienione Podziomkami i Karlikami oraz Brzeginie (Bereginie). Brzeginie przebywają tylko w tych grotach i studniach podziemnych, gdzie jeszcze widać światło Weli. Głęboko w korytarzach bywają za to Piędzimężyki – bogunowie Sima, zwani Mężykami albo Pikulikami oraz Kraśniaki boga Prowego. Również Prowe często tutaj przesiaduje, jako że miejsce choć bezludne pełne jest najcudniejszych skarbów, kruszców, kładów i szlachetnych kamieni. Zorza ma w Srebrzej Komnacie swoje więzienie. Nikt dokładnie nie opisał Podziemia, choć ciągnie się ono pod wszystkimi Niwami.”

---

„Prowe bardzo chciał mieć potomstwo, nie tyle z próżności, co dla pomocy w rozsądzaniu i dzieleniu praw. Trudność polegała na tym, że jego żona Czstnota, zwana też Cną, unikała najdrobniejszego nawet zbliżenia. Prowe, jako Dawca Praw Świata, szanował jej prawo odmowy i czystości. Przy tym oboje dobrze się ze sobą zgadzali i dzielili wiele innych spraw. Mimo że nie do końca stanowili małżeństwo, to jednak byli z urodzenia bratem i siostrą. Nie zamierzał jej więc odsyłać do matki, Białobogi. Prowe z Czstnota zbudowali wspólny dom na welańskiej niwie. Potrzeba posiadania potomstwa, w obliczu przewidywanych wojen o miejsce w kręgu, stawała się jednak dla Prowego paląca. Pan Zasad podobał się Dziewannie i często myślała o nim, kiedy Kupała zostawiał ją samą na długie chwile. Bywał też częstym gościem na dworze Dziwieniów. W końcu przyszło między obojgiem do zbliżenia. Działo się to, jeszcze zanim Dziewanna rozzłościła się na męża z powodu jego związku z Rodżana.

Wszystko, co robiła z Prowem, miało służyć wyłącznie wzbudzeniu zazdrości u Kupały. On jednak, zajęty swoimi miłostkami i coraz bardziej zauroczony Rodżana, nie zwracał na nią uwagi. Dziewanna jest boginią niezwykle płodną. Czstnota zgodziła się, by Prowe miał z nią dziecko, ale tylko pod dwoma warunkami. Ona sama miała uchodzić za matkę, a gdyby się urodziła dziewczynka, miała zostać uśmiercona albo zesłana w Zaświaty. Wkrótce, od miłosnych igraszek, Dziewanna rzeczywiście zaszła w ciążę. Dziecko na szczęście okazało się chłopcem. Tak urodził się Prawdziwe zwany Prawicem, Karną-Ukorem lub Prawdą-Prawotą.

Dziewanna oddała syna Prowemu, a ten powierzył go swojej żonie, Czstnocie. Bogini przez cały czas nosiła podobno, pod sukniami na brzuchu, poduszkę wypchaną ptasimi piórami. Czstnota była dla pasierba tak chłodna, nieprzystępna i surowa, że zupełnie stłumiła tę część jego przyrodzenia, która się wywodzi od matki, Dziewanny. Prowe nie był z tego zadowolony.”

---

„Prowe postarał się o względy Dabogi i choć zdawało się, że te jego działania są skazane na porażkę, Daboga niemal od razu nagrodziła jego umizgi – okazała się brzemienną. W jakiś czas potem powiła Sądzę, ale nie chciała jej wykarmić. Prowe oddał dziecko Dziewannie, która przyjęła je u siebie, wykarmiła i wychowała. Dopiero dorosłą córkę wziął Prowe do swego tynu. Czstnota przyjęła ją niechętnie, ale nie sprzeciwiła się woli męża. Trudno powiedzieć, czy to, co się działo, nie robiło rzeczywiście na Kupale wrażenia. Znosił wszystko spokojnie i nie zmieniał nic w swoim żywocie, ciągle biegając za innymi boginiami i boginkami. Jednak kiedy Dziewanna zagroziła mu w końcu, że odejdzie i zostawi go samego, próbował do tego nie dopuścić i zapłodnił żonę, z czego wynikły opisane już wyżej przypadki.”

---

Źródło artykułu – Czesław Białczyński

Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty” 

---

---

 Tyny podległe
Tumowi Rajka-Rui

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Sporów-Grubów:
Spor, Sporza-Śrecza, Wołos, Rosza, Rada-Zboża
2. Tyn Simów:
Sim, Siemia-Matka Ziemia, Skalnik, Ziemiennik, Obiła

Bogowie Mocy:
3. Tyn Prowów:
Prowe, Czstnota, Prawdziwc, Sądza
4. Tyn Bożebogów-Ubożów:
Bożebóg, Uboża, Boda, Warza-Cica
5. Tyn Rgłów-Rogalów: 
Rgieł, Reża, Rgiełc, Żywia-Siwa

---

---

TYN PROWÓW
Żywiołowie

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Białobogi, Tum Ruji, Tyn Prowów

---

Członkowie rodu:
Prowe, Czsnota, Prawdziwc-Prawota, Sądza

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Brzost i Brzoza Biała, Ryś, Cietrzew, Powój, Bratek, Ruta, Karabus

---

Kamień:
Kryształ Górski

---

Minerał:
Magnetyt

---

Rzecz:
Kwarc

---

Maści (barwy):
Różowa

---

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 1, Liczba 1

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja C, Gramota b

---

Niwa (symbol):
Niwa Tronu

---

Tyn:
Kryształowy Dwór

---

Miesiąc:
…

---

Wieńce i ofiary:
Powój, Bratek, Ruta

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
Prosiniec (pieczywo), rosół (potrawa), rostruchan-roztuchan (napój)

---

 Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”