Bóg Bożebóg

 

Bóg Radegast

Bóg Radogost

Radogost – rzeźba Albina Polaszka

---

Bożebóg-Radogost syn Czarnogłowa i Białobogi. Opiekuje się gospodarstwem jako całością spraw z nim związanych. Pilnuje spichrza kiedy nie ma w nim Body, opiekuje się domem, przychówkiem i dobytkiem kiedy nie ma w nim Uboży, opiekuje się Bodrym światłem pod nieobecność Body. Jest Panem Ludzi, a więc od niego zależy to jak się ludziom w ich bycie ziemskim wiedzie, co mają a o czym nie wiedzą, co posiadają. W jego szczególnej opiece pozostają drzewa Leszczyny.

---

---

---

BOŻEBÓG

Ród: Bożowie

---

Zajmowany krąg:
Piąty Krąg, Krąg Dużych Mogtów – bogów mocy

---

Pochodzenie:
Syn Czarnogłowa i Białobogi (Dzięgle-Działowie)

---

Żona-Rodzeństwo:
Żona-siostra Uboża

---

Dzieci, potomkowie:
Boda córka Bożeboga i Uboży-Domachy.
Warza-Cica z rodu Chorsów – Córka Chorsa i Uboży-Domachy lub Swary i Bożeboga.

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Domowit-Radogost, Bożebog-Bożycz i Bożebog-Bodo, Radegast

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Obry Bóg, Dobry Bóg, Dobrobóg, Dobrogost, Obry Mądrzak, Radobóg, Dobrodar, Dobrorad, Wielki Dobry, Pan Gospodarstwa, Pan Spichrza, Opiekun Ludzi i Wielki Pasterz Niebieski.

---

Funkcje, zakres działania:
Opiekuje się gospodarstwem jako całością spraw z nim związanych. Pilnuje spichrza kiedy nie ma w nim Body, opiekuje się domem, przychówkiem i dobytkiem kiedy nie ma w nim Uboży, opiekuje się Bodrym światłem pod nieobecność Body. Jest Panem Ludzi, a więc od niego zależy to jak się ludziom w ich bycie ziemskim wiedzie, co maja a o czym nie wiedzą, co posiadają. W jego szczególnej opiece pozostają drzewa Leszczyny.

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Leszczynową Laskę i Złoty Trójorzech, oraz Złoty Skobek.

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Ubożęta (Domowiki, Domowe Dziadki, Detki, Didki, Bożęta, Ubożuchy, Chatniki)

---

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

Patron dla:
…

---

Romanse:
…

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
…

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

---

BOŻEBÓG-RADOGOST

---

Znaczenie mian i imion oraz przydomków, i ważniejsze pojęcia wywodzone z jego miana:

Miana nie zachowały się w swej pierwotnej postaci z powodu mocnego zakazu (tabu) wymawiania imienia bóstw, których przychylność była tak ważna dla gospodarstwa i domu. Przetrwały i zostały zapisane imiona wtórne, czyli przydomki będące w powszechnym użyciu, jak Bożycz (południowi Słowianie), Bożeniek, Uboż (północni Słowianie), Radogost, Bodo (Słowianie zachodni), Domacha (Słowianie południowi). Polacy przechowali również to miano, ale w formie: Ubożęta – słudzy u Boża, określającej bogunów będących pomocnikami Boża (Bożeboga). Ubożą była pierwotnie Domacha, żona-siostra Boża. Uboża znaczy dokładnie to samo, co Bożyna,czyli żona Boża. Imię to nie ma nic wspólnego z ubóstwem rozumianym jako bieda. Oznacza ono boginię szczególnie ubóstwianą, czyli czczoną, tę, o której względy zabiegano. Istotą miana Bożeboga jest zdwojony członbog (udział, dawca, bogactwo, szczęście), który omówiony został przy osobie Dażboga.

Bożebóg jest zwany Radogostem, Domowitem, Bożyczem i Bodem. Jego żona-siostra, Uboża, nosi miana Uboży-Domachy, Uboży-Gostby i Uboży-Radogódzy.

Przydomki Radogost i Radogódza mają tożsamy zakres. Człon pierwszy rad- znaczy tyle co chętny, radosny,darzący, niosący zadowolenie (od zmienionego indoeuropejskiego ardh – darzyć, dawać zdrowie, radzić, zaradzać). Rdzeń ten jest bardzo bliski rod – rodzić, ród, rodzina. Także blisko związane znaczeniem jest radło –narzędzie orne (oradło-socha-pług), co dawniej obejmowało i sam proces orania (orkę zwano radłem). Rada –czyli zgromadzenie wydające prawa, sądzące, decydujące o wyprawach, bitwach, obronie, przenosinach plemienia, regulujące całe życie wewnętrzne wspólnoty. Rada była zebraniem najwyższych dostojników i miała charakter religijny. W jej skład wchodziła starszyzna (wodzowie, kniaziowie) i kapłani (żercy, czarownicy, wracze). Już zestawienie tych czterech rudymentarnych znaczeń musi powiedzieć wiele o ważności bóstwa. Drugi człon obu mian zawiera w sobie równie istotny krąg znaczeń. God, Got, Gost, Gódź – to indoeuropejskie określenia boga i ducha, godności i złączenia, a także czasu. W Polsce słowo to zachowało się w odniesieniu do czasu (Godowie, god – rok, godzina, dogodny – właściwy czas) i na określenie znaczności, ważności, godny – zacny, ważny. Zachowało się także w pojęciu ugoda, zgoda oraz pogoda.

Określenie Gospodzin oznacza tego właśnie boga. Radogost i Radogódza są więc radzi gościom, ale jako Rado-bogowie – radzi, godzący i godni, dawcy szczęścia.

Przydomek Domowit oznacza z jednej strony to samo co Radogost – rad gościom, witający w domu, ale z drugiej ma o wiele głębsze i wielorakie znaczenia wypływające z mnogich odniesień i nawiązań członu wit. Przede wszystkim owitat’ – założyć, zamieszkać, narodzić się, uwić – stworzyć, a więc Domowit to Dawca Domu, Założyciel Gospodarstwa, Opiekun Domu, Ten Który Tworzy Dom. Słowo dom nie jest pochodzenia łacińskiego (jak się zwykło sądzić), lecz praindoeuropejskiego. Pochodzi z okresu Wspólnoty i jest najstarszym słowiańskim określeniem stałej budowli zrobionej z drewna lub gliny^a.

Przydomek Bożeboga Bożycz nie jest zdrobnieniem oznaczającym syna (jak w Swarog -Swarożyc), lecz określa jego funkcję udzielcy, czyli użyczającego życia, użyczającego dobry byt, opiekuna gospodarstwa – czyli darcyżywota, a także żyżcy – czyli rozpalającego każdego ranka ogień (żec, zażegać – palić, podpalać), opiekuna domowego ognia. Człon ten podkreśla związek z boskością – płonięciem, jaśnieniem.

Bodo – postać przydomka zachowana na Łużycach i w starych dokumentach czeskich (tu w odniesieniu do bogini Body – córki Bożeboga) oznacza boga dawcę (końcówka -do to skrócone -daw). Przydomek ten znaczy równieżbudujący, opiekun budowli (od bud – budować), także bóg będący (stale obecny), strażnik bytu (od bud – byt). Oznacza ona również bodącego, strzegącego bodrego światła (Biedronki Bożej Krówki – Młodego Światła). Według mitu Bodo, wraz ze swoją córką Bodą, jest pasterzem owego młodego światła, opiekunem zaraz po jego dorocznym narodzeniu i aż do chwili Dzikich Łowów Zimowych (20-26 grudnia). Body to także ostry i kłujący (boda – ostroga), co podkreśla męskość bóstwa. Bliskie są również inne aryjskie nawiązania, jak np. gockie badi– leżę, niemieckie Bett – łóżko (pierwotnie legowisko było całym domem człowieka).

---

„Radogost” w mitologii słowiańskiej był bogiem plemion Słowian połabskich, Wieletów, czczony w Radogoszczy, oraz jak podaje Kronika Słowian „Chronica Slavorum” Helmolda, był również bogiem plemienia Obodrytów.

---

Źródło artykułu – Czesław Białczyński

Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty” 

---

---

Tyny podległe
Tumowi Rajka-Rui

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Sporów-Grubów:
Spor, Sporza-Śrecza, Wołos, Rosza, Rada-Zboża
2. Tyn Simów:
Sim, Siemia-Matka Ziemia, Skalnik, Ziemiennik, Obiła

Bogowie Mocy:
3. Tyn Prowów:
Prowe, Czstnota, Prawdziwc, Sądza
4. Tyn Bożebogów-Ubożów:
Bożebóg, Uboża, Boda, Warza-Cica
5. Tyn Rgłów-Rogalów: 
Rgieł, Reża, Rgiełc, Żywia-Siwa

---

---

TYN BOŻEBOGÓW (Ubożów)
Żywiołowie

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Czarnogłowa, Tum Rajka-Rui, Tyn Bożów

---

Członkowie rodu:
Bożebóg, Uboża, Boda, Warza-Cica

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Leszczyna i Dzikie Wino, Wąż i Świnia, Szpak i Jeżyk, Winorośl i Biedrzeniec, Barwinek i Bodziszek oraz Muchomor Czerwony, Dzięgiel i Zimowit, Bożą Krówkę i Muchę.

---

Kamień:
Akwamaryn i Beryl

---

Minerał:
Oleje (olej skalny)

---

Rzecz:
Kasza i Pierze

---

Maści (barwy):
Ciemnobrązowa (Brunatna)

---

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 4, Liczba 13

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja U, Gramota z

---

Niwa (symbol):
Niwa Domu

---

Tyn:
Dwór Kamienny

---

Miesiąc:

---

Wieńce i ofiary:
Dzięgiel, Barwinek

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
Gostba – ugoszczenie dla Bogów z pokarmu gotowanego np. kaszy, jest szczególnie przeznaczone Bożom-Radogostom.

---

 Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”