Bóg Rgieł

Bóg Rgieł

---

Rgieł syn Czarnogłowa i Białobogi. Pan Domowej Zwierzyny, Władca Hodowli, Pan Gospodarstwa i Gospodarzenia, Pan Roboty, Bóg Pracy i Pożytków z Pracy. W jego opiece pozostają duże zwierzęta domowe –konie, muły, kucyki, osły, krowy, byki, świnie, owce, kozy, strusie i indyki. Narzędzia czarowne – oznaki władzy: Złoty Łańcuch i  Kopka Zboża, którą zamyka w dłoni. Nosi zielonożółtą szatę.

---

---

---

RGIEŁ

Ród: Rogale

---

Zajmowany krąg:
Piąty Krąg, Krąg Dużych Mogtów

---

Pochodzenie:
Syn Czarnogłowa i Białobogi (Dzięgle-Działowie)

---

Żona-Rodzeństwo:
Żona-siostra Reża

---

Dzieci, potomkowie:
Rgiełc syn  Reży i Rgła.
Żywia-Siwa córka Reży i Rgła.

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Rgieł-Rogł, Rgieł-Owsień i Rgieł-Prosiń

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Pan Domowej Zwierzyny, Władca Hodowli, Pan Gospodarstwa i Gospodarzenia, Pan Roboty, Bóg Pracy i Pożytków z Pracy.

---

Funkcje, zakres działania:
W jego opiece pozostają duże zwierzęta domowe – konie, muły, kucyki, osły, krowy, byki, świnie, owce, kozy, strusie i indyki.

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Złoty Łańcuch i  Kopka Zboża, którą zamyka w dłoni.
Nosi zielonożółtą szatę.

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Polewiki (Pokucie, Gospodarzyki, Susedki, Susediki)

---

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

Patron dla:
…

---

Romanse:
…

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
…

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

---

RGIEŁ

---

Znaczenie mian i imion oraz przydomków, i ważniejsze pojęcia wywodzone z jego miana: RGIEŁ i REŻA. Ich istyjskimi odpowiednikami są Rungis – bóg Ziarna i Sambaris – bóg Płodności Zbiorów. Miana tej boskiej pary zawierają szereg znaczeń związanych z funkcją opiekunów zbiorów, hodowli oraz uprawy, jaką sprawują w Boskim Kręgu. Są to znaczenia takie, jak: reż, rży – żyto (czes., rus., serb., litew. – rugiai), rożasty – rogaty, rżnący – ostry, rżnący – tnący (opiekun zbiorów, rzęcia i rzeńców tnących żyto, zboże), rohatyna – włócznia (podkreślające męskość), rzyć (podkreślające żeńskość), rogoza – zagroda pleciona z mat wiklinowych dla bydła, raugas – kwas, rugti – kwaśnieć, kisić (podstawowe pierwotne formy zagospodarowywania płodów i przechowywania pokarmów), riaugmi – czkanie się po obfitym posiłku, rżet’ (rżanie, rżawa, rżeć) – ryczeć, także rzwieć – o głosach wydawanych przez konie, łosie, jelenie podczas rui, wreszcie przestawione żreć – pożerać – jeść, żertwa – ofiara. Echo czci Rgłów zachowało się w miejscowych nazwach polskich Rgielsko, Rgilewo, czy połabskich – Rugia.

Rgieł nosi imiona Rgieł-Rogł, Rgieł-Owsień i Rgieł-Prosin, zaś Reża jest czczona jako Reża-Ragana, Reża-Rża i Reża-Rzwa. Wszystkie trzy przydomki Reży zostały w zasadzie już omówione powyżej: Rża, czyli rżąca irżnąca (opiekunka rzeńców). Rzwa, czyli rycząca – opiekunka Rui, płodzenia i Ragana, regna – żytnia, opiekunka łanów.

Jeśli idzie o Rgła-Rogła, to trzeba dodać, że przedstawiono go nie tyle jako boga rogatego, ile jako boga o Żelaznych Zębach. Opis ten wiąże się z funkcją orki i bronowania ziemi uprawnej, którym to czynnościom Rogł patronuje.

Również z zasiewami zbóż i opieką nad nimi wiąże się drugi przydomek Rgła – Owsień. Pamięć i cześć dla Owsienia przechowała się na Rusi, gdzie do niedawna obchodzono wielkie uroczystości i znano liczne obrzędy z nim związane. Nie należy mylić Owsienia z Tausieniem-Jesieniem (trzecim z Godów, bogów Kiru). Owies jest rośliną wschodzącą już na wiosnę – stąd pochodzi właśnie jego nazwa – wschodzący o wiośnie – owies, owes, owios. Jego nazwa wypływa w równej mierze z pojęcia wisu, wiszu – trawy, zwisających kiści, gałązek okrytych pękami ziaren. Kolejnym źródłem dla miana Owsienia i owsa jest wić – rosnąć, wijać, wywijać się – wyrastać, powijać, owitać – okwitać, kwitnąć, owocować, rodzić, jak też zamieszkiwać. Owsień to bóg zamieszkujący łany zbóż – ich strażnik, ten, który je powija, daje im wzrost oraz daje dobry urodzaj uprawom. Święta ku czci Jesienia-Tausienia zostały wchłonięte przez obrzędy Rgła-Owsienia i w końcu, na Rusi, obchodzić poczęto dwukrotnie w roku święto Owsienia (przy siewie jesiennym i przy wiosennym wzejściu zboża). W czasach notowanych przez etnografów (XIX wiek) święto to obchodzono już tylko na wiosnę.

Prosiń, ostatni przydomek Rgła, jest związany z innym zbożem – prosem, ale także z pojęciami prośby, proszenia – mnożenia się zwierząt gospodarskich, trzody (podobnie jak Owsień i owca, tak Prosień – iprosię), chleba (proskur – chleb pszeniczny ofiarny).

W tym przydomku mieszczą się równiez dwa nawiązania do mitu poprzez skojarzenie z prosty –wyprostowany, stojący i wopros – pytanie. Rgieł bowiem stoi nieruchomo między zbożami zupełnie niezauważalny, a kiedy ktoś się na niego natknie, musi odpowiedzieć na zadane pytanie, jeżeli zaś nie odpowiada, zostaje rozszarpany przez Żelaznozębego Prosienia. Rgieł i Reża-Ragana często pokazują się w towarzystwie siedmiu czarnych psów, które pomagają im pilnować zbóż. Tych psów, podarowanych im przez Dziwienia było pierwotnie dziewięć (symbolika czert), ale dwa z nich – Stawra i Gawrę – Rgieł musiał oddać Welesowi.

---

---

Tyny podległe
Tumowi Rajka-Rui

Bogowie Żywiołów:
1. Tyn Sporów-Grubów:
Spor, Sporza-Śrecza, Wołos, Rosza, Rada-Zboża
2. Tyn Simów:
Sim, Siemia-Matka Ziemia, Skalnik, Ziemiennik, Obiła

Bogowie Mocy:
3. Tyn Prowów:
Prowe, Czstnota, Prawdziwc, Sądza
4. Tyn Bożebogów-Ubożów:
Bożebóg, Uboża, Boda, Warza-Cica
5. Tyn Rgłów-Rogalów: 
Rgieł, Reża, Rgiełc, Żywia-Siwa

---

---

TYN RGŁÓW (ROGALÓW)
Mogtowie

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Białobogi, Tum Ruji, Tyn Rogalów

---

Członkowie rodu:
Rgieł, Reża, Rgiełc, Żywia-Siwa

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Trześnia (Wiśnia) i Orzech (Włoski, Bukowy, Dębowy), Borsuk, Wróbel, Chrabąszcz, Trawa, Pokrzywa, Proso i Żyto, Łubin i Gryka  oraz Dżdżownica.

---

Kamień:
Kryształ Solny

---

Minerał:
Sól kamienna, solanka

---

Rzecz:
Polewka i Chleb (Placek-Podpłomyk) oraz Mąka

---

Maści (barwy):
Zielonożółta

---

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 8, Liczba 8

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja Ż, Gramota p

---

Niwa (symbol):
Niwę Kłosa

---

Tyn:
Solny Tyn

---

Miesiąc:
Wrzesień (Werszeń)

---

Wieńce i ofiary:
Proso i Żyto, Łubin i Gryka

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
Prokur – obrzędowy chleb pszeniczny

---

 Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów – „Księga Tura” i „Księga Ruty”

---