Bóg Rokita

---

Rokita syn Borany i Borowiła. Pan Gajów i Polan, Władca Owadów (Król-Car Pszczół). Opiekun lasków, gajów, w tym gajów świętych i władca polan śródleśnych, a także opiekun owadów. Rokita nosi przydomki Bugaj, Bubacz i Świepiot. Jego istyjski odpowiednik to Baubilos – Władca Pszczół. Należy do Bogów Żywiołów.

---

---

---

Bóg Rokita

---

Pamięć o nim przetrwała najlepiej w ziemicy małopolskiej – Wiślanii oraz na Śląsku i na Słowacji. Miano główne tego boga jest dwuczłonowe i stało się drugą nazwą drzewa wierzby. Związek ten wypływa wyłącznie z mitu i jest w nim podwójnie zakorzeniony. Po pierwsze bowiem Bubacz siedział na wierzbie wypatrując odebranych Borucie ptaków, po drugie zaś włożył w wierzbową dziuplę maź z rany Bożeboga, z której to mazi wylęgły się pszczoły. Jak wiadomo, Rokita stał się Władcą Pszczół. Nazwa Rokita związana jest z wierzbą także przez to, że wierzba jest drzewem, które jako pierwsze z początkiem roku kwitnie, puszczając kity-koty, które są świętymi kwiatami obchodów starosłowiańskiego Nowego Roku (20-26 marca).

Rokita będący strażnikiem niewielkich kęp drzewnych, bogiem Gajów (Bug-gaj to jeden z jego przydomków) obrał sobie za siedzibę wierzby rosnące na skraju lasu, wzdłuż rzek i strug śródłąkowych albo dróg i ścieżek. Bugajem określa się brzegi rzeki zarosłe wierzbiną, zapadłe doliny nad wodami, pofałdowany prześwietlony teren pokryty kępami drzew i krzewów, a także wzniesienia zarosłe niskimi krzewami albo całkiem nagie. Miano Bugaj jest przez Wiedzących łączone z imieniem pradawnego boga i takimi pojęciami, jak bugór, bugóriszcze, bugriszcze. Poświęcona mu była rzeka Bug, choć niektóre kąciny uważają ją za rzekę Bożeboga.

Miano Bubacz wywodzi się z rdzenia bu(b), bu(cz), bu(ch) i oznacza boga butwienia (buczenie –butwienie), ryczącego, szalejącego, huczącego (buczati – ryczeć), bubiącego (bubać – bełkotać, huczeć). Inne bliskie określenia to: buchać – uderzać, buc – cios, buczeć – brzęczeć (jak np. pszczoły, bąki), buczny – tęgi, pyszny, wyniosły, huczny, buczwieć – nadymać się. Podobnie w litewskim bukuoti, boukti – ryczeć, łotewskim bauks – hałas związany z upadkiem, czy w staroindyjskim bukkati – szczekać. Bliskie są także związki tego wyrazu z takimi pojęciami, jak buk – drzewo, bukiew – orzech bukowy, bukwa – litera cięta w drewnie, bąk, byk, buhaj (bugaj), buszny – pyszny, bucha – wybuchać płomieniem, buszować – myszkować, bouchati– bić, buchnut – nabrzmieć, buta – pycha, brzuchacz –grubas, buczny – próchniejący. Istnieje także nazwa pieczywa wywodzącego się z obrzędowego chleba pieczonego ku czci Bugaja – buchta.

Przydomek Świepiot odwołuje się wprost do roli Władcy Pszczół sprawowanej przez Rokitę. Słowo to określało zarówno u Polaków, jak u Rusinów leśne barcie dzikich pszczół, zwłaszcza mieszczące się w dziuplach wypróchniałych Świętych Drzew (Świe-pień, Świe-piet). W owych miejscach roiło się od pszczół, swepeti se znaczyło więc i roić się, poruszać, chwiać, kołysać. Człon ro- w imieniu boga Rokity nawiązuje również do owego ruchu, rojenia się, roju pszczelego i pojęcia rui – rozmnażania. Imiona i przydomki Rokity wiążą się niemal wprost z określeniami bóstwa i Świętości, takimi jak bóg (buk, bug) i swęt (świepiot).

Największą czcią Rokita cieszył się w Wiślanii, a Wilec wśród Połekszów zarówno na Polesiu, Pałukach jak i w Połekszji Jadźwińskiej.

---

---

„… Przy Drugim Ognisku siedzieli Rokita-Bugaj i Boruta z Wiłów-Knów, Wada z Wodycą, Siem i Obiła z rodu Simów, Dziwień-Kupała i Dziewanna z Dziewów oraz Reża-Ragana. Tu postanowiono porodzić straszliwą Poskrudę (Skrudź, Paskudę) z tej samej materii, z jakiej jest woda (czyli z płynnej płoni). Uradzono posłać ją, by się biła o Ziemię…”

„… Niwa Wiłów, ostatnie z opisywanych ziemie Niwy Niw zawiera Jezioro Wilne, rzekę Ciemnicę i Śródborną Połoninę, na której Rokita pasał kiedyś bydło (dopóki go nie napadł Perun z synami i nie uprowadził jego stada). Tutaj stoi Drzewiany Tyn Wiłów pilnowany przez skrzyste niedźwiedzie. Połonina otoczona jest borem z sosen i jodeł, którego runo stanowią kopytnik, brusznica, wiłe grzyby, podkolan i dyptamy. Bór zamieszkują trzmiele robiące dziki miód…”

„O pszczołach Rokity i obiciu Obiłuchów

Kiedy się okazało, jak robotne są pszczoły i jaki wytwarzają przysmak, wielu chciało je posiąść. Obiła zażądała od Rokity, żeby oddał jej pszczoły, bo się wszak wylęgły w pniu wierzbowym, a wierzba, wiadomo, jest drzewem Simów. Rokita ani myślał się pozbywać swojego władztwa i potraktował ją bardzo niegrzecznie, nasłał na boginię chmarę komarów, które pokłuły ją tak paskudnie, że cała spuchła jak bania. Tego było już za wiele. Wzięła Obiła trzech swoich pomocników, bogunów Obiłuchów – Kłoczana, Lędowana i Piłowicę, i nakazała im bez pszczół Rokicinych nie wracać.

A byli owi Obiłuchowie ogromniaści jako góry i mocarni secinę razy bardziej od Swiatogora. Piłowica miał paszczękę straszliwą z zębiskami jak u piły, Lędowan wygląd tak przerażający, że się krew lodem w żyłach na jego widok ścinała, a Kłoczan miał wielkie głozna – oczyska, któremi wywracał w tę i wewtę, najodważniejszych wprawiając w przerażenie. Poszli tedy we trzech, a że byli nieco głupawi, bo Obiłuchy nie grzeszą mądrością i raczej są prostakami, zachowywali się buńczucznie i hałaśliwie. Szli, podśpiewywali i pokrzykiwali: Bij! Ubij! Zabij!

Usłyszał ich Rokita z daleka, jak się zastanawiali, co też mu przetrącą najsamprzód, na którą stronę flaki wywalą i gdzie będzie musiał własnego zadka szukać po spotkaniu z nimi. Przeraził się okrutnie, bo mu się wcale nie uśmiechało, że mu w pyrde nakopią. Pobiegł co koń wyskoczy do samego Sima prosić, by na córkę wpłynął, żeby jej do rozumu przemówił, bo przecież ten jest ojcem i matką, co przy poczęciu, noszeniu płodu i rodzeniu był. Ale Sim mu powiedział, że żadnego wpływu na Obiłę nie ma, nic jej kazać ani zakazać nie może, bo ona choć jest jego córką, to kiedy chce się od czego wymigać, wskazuje na przeciwne polecenia innych swoich ojców, z których każdy jest prawowity.

Zmartwił się Rokita i już w duchu szykował na nierówną potyczkę z bogunami-olbrzymami, ale Sim go powstrzymał i wyszedł z innym pomysłem. Jemu też się nie podobała zaborczość Obiły, już i tak się rozpanoszyła wbrew jego woli w turniach i żlebach górskich, gdzie ją niemile widział, więc chciał ją ukrócić. Na dodatek miał wyrzuty, bo kiedy myślał o pszczołach, to mu od razu stawało przed oczami, jak Bożeboga brusem zdzielił w czoło. Kazał Rokicie szybko przywieść pszczoły ku sobie. Rokita zaraz to uczynił i Sim wykuł dla każdej z nich kamienne żądło i każdej owo żądło z tyłu doprawił. A kiedy już były gotowe, polecił Rokicie, by bieżał do Chorzycy. Chorzyca w jad owe żądła zaopatrzyła, coby boleść od ubodzienia wzmóc.

Kiedy nadeszli trzej chełpliwi pachołkowie Obiły, Rokita puścił na nich rój pszczeli, a ci uciekając w popłochu, kłuci raz po raz boleśnie, wpadli do dołu, gdzie ich jeszcze kijami obił.

Tak to pszczoły i inne owady pozostały na zawsze przy Rokicie. Od tamtego też czasu pszczoły mają żądło i są jadowite. Ale to ich żądło nie całkiem jest dobre (nie takie, jak na przykład u osy, która wiele razy może z niego korzystać), jest za ciężkie, bo z kamienia zrobione, a po ukłuciu wypada, pszczoła zaś używszy go, musi zginąć. Dlatego pszczoła nigdy bez powodu nie kąsa, a drażnienie pszczół i zmuszanie ich, by użyły żądła, jest największym występkiem przeciw bogu Rokicie, Władcy Owadów, synowi Pana Boru oraz przeciw całemu rodowi Wiłów-Kienów.”

---

---

ROKITA

Bóg Żywiołów

Ród: Wiłowie

---

Zajmowany krąg:
Szósty Krąg

---

Pochodzenie:
Syn Borany i Borowiła

---

Rodzeństwo:
Brat Boruta.
Przybrany brat Wilec z Rodu Przeplątów – Syn Borany i Przepląta.

---

Postacie-wcielenia (równe miana):
Bugaj, Bubacz i Świepiot

---

Inne nazwania jego osoby (przydomki):
Pan Gajów i Polan, Władca Owadów (Król-Car Pszczół).

---

Funkcje, zakres działania:
Opiekun lasków, gajów, w tym gajów świętych i władca polan śródleśnych, a także opiekun owadów.

---

Narzędzia czarowne – oznaki władzy:
Berło Trójdzwonkowe ze Złotej Konwalii

---

Pomocnicy (Stworze – bogunowie):
Bugaje (Szyszymory, Hihimory, Kikimory, Szyszaki, Szaszory, Bubacze).

---

Dzieci, potomkowie:

---

Funkcje psychiczne – uczucia, odczucia:
…

---

Patron dla:
…

---

Romanse:
…

---

Wrogowie:
…

---

Przyjaźnie:
…

---

Co dobrego lub złego darował, zrobił ludziom:
Raczej przychylna ludziom.

---

Przynależny Miesiąc:
…

---

C.D.N.

---

Źródło artykułu – Czesław Białczyński

Czesław Białczyński. Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”

 

---

---

Tyny podległe Tumowi Jaruny-Jaryła:

Bogowie Żywiołów-Żywiołowie:
1. Tyn Wiłów-Borowiłów (Kieniów): Borowił, Lesza-Borana, Boruta, Wilec, Rokita
2. Tyn Wodów: Wąda-Węda, Wodo-Wełm, Śląkwa-Dżdża, Wodnik, Wodyca

Bogowie Mocy-Mogtowie:
3. Tyn Mokoszów: Makosz, Mokosza, Wid-Wij, Dodola
4. Tyn Plątów: Przepląt, Plątwa, Mąd, Licho
5. Tyn Dziewów: Kupała, Dziewanna, Krasatina, Dzildzielija

---

---

TYN WIŁÓW-BOROWIŁÓW

---

Przynależność:
Twer Swąta, Trzem Białobogi, Tum Jaryła, Tyn Wiłów-Borowiłów

---

Członkowie rodu:
Borowił, Lesza-Borana, Boruta, Wilec, Rokita

---

Główność:
jednogłowy

---

Główny przybytek, miejsce przebywania:
Ziemia, Wela, Niebo

---

Atrybuty żywe:
Jodła i Sosna, ze Zwierząt Niedźwiedź, z Ptaków Dzięcioł, z Roślin Huba-Czyr, z Krzewów Borówka Czarna i Czerwona (Brusznica), z Ziół Czarownych Podkolan i Wiłe Grzyby, z Ziół Wieńcowych Dyptam i Kopytnik, z Owadów Trzyszcz i Trzmiel

---

Rzecz:
Żywica i Miód

---

Kamień:
Zielony Diament

---

Minerał:
Cynk

---

Maści (barwy):
Jasna Zielona

---

Czerty i rezy (liczby):
Czerta 4, Liczba 4

---

Taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici):
Taja L, Gramota h

---

Miesiąc:
Kwiecień (Trawień)

---

Niwa (symbol):
Niwa Lasu i Drzew

---

Tyn:
Dwór Drzewiany

---

Wieńce i ofiary:
Dyptam i Kopytnik oraz Wiłe Grzyby, Podkolan

---

Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
Chleb borys, borszcz – barszcz, miód, żywica i wosk leśny

---

Czesław Białczyński
Polecane księgi o mitologi Słowian, Istów i Skołotów –
„Księga Tura” i „Księga Ruty”

---

 

---